Fysieke training vermindert klachten en bijwerkingen bij uitgezaaide borstkanker

7 dec. 2023 16:00

Patiënten met uitgezaaide borstkanker hebben minder last van hun ziekte en de bijwerkingen van behandelingen als zij aan lichamelijke training doen. Ze zijn bijvoorbeeld minder moe, hebben minder pijn en krijgen een beter uithoudingsvermogen. Daardoor ervaren de patiënten een betere kwaliteit van leven. Dat is gebleken uit een internationale studie van het UMC Utrecht en het Antoni van Leeuwenhoek als een van de partners van de onderzoeksgroep. Dit is voor het eerst dat de invloed van training bij uitgezaaide kanker zo omvangrijk werd onderzocht.

Foto: Onconet

Elk jaar krijgen zo’n 3.500 mensen de diagnose uitgezaaide borstkanker in Nederland. De gemiddelde overleving is nu twee tot drie jaar, maar een op de vier patiënten is na vijf jaar nog in leven. Er zijn ook mensen bekend die na vijftien jaar nog in leven zijn. Beter worden deze patiënten niet meer. Ze blijven de rest van hun leven onder behandeling en moeten dus continu omgaan met bijwerkingen en klachten. Ze zijn vermoeid, kortademig, hebben pijn en beschikken over een minder goede lichamelijke conditie. Hun ’normale’ leven gaat ondertussen gewoon door: ze gaan naar het werk, runnen een gezin en hebben een actief sociaal leven.

Negen maanden trainen

De PREFERABLE-EFFECT-trial onderzocht of fysieke training deze patiënten kan helpen om minder vermoeidheidsklachten te ervaren en een betere kwaliteit van leven te krijgen. Aan de studie deden 357 patiënten (onder wie twee mannen) met uitgezaaide borstkanker mee. De ene helft (de controlegroep) kreeg standaardzorg en -behandelingen. De andere helft (de beweeggroep) kreeg een trainingsprogramma van negen maanden aangeboden. Dat bestond uit conditie-, kracht- en balanstraining. Denk daarbij aan bijvoorbeeld aan indoor fietsen, bankdrukken en squats. Zij deden dat onder begeleiding van een fysiotherapeut gespecialiseerd in oncologie: de eerste zes maanden twee keer per week, en de laatste drie maanden één keer per week.

Betere kwaliteit van leven

Na drie, zes en negen maanden werden de groepen vergeleken. En wat bleek? Deelnemers aan het trainingsprogramma waren minder moe en gaven aan een betere kwaliteit van leven te ervaren. Verder hadden ze minder last van pijn en kortademigheid. Ook waren de deelnemers zeer gemotiveerd om na negen maanden door te gaan met trainen: het programma helpt mensen om sporten te integreren in hun behandeling en een vast onderdeel te maken van hun dagelijkse routine.

Actief trainen helpt

Martijn Stuiver, klinisch epidemioloog in het Antoni van Leeuwenhoek: ”deze studie laat zien dat een begeleid trainingsprogramma voor mensen met uitgezaaide borstkanker leidt tot een afname van vermoeidheid en pijn en een toename van fitheid en kwaliteit van leven. Recent ander onderzoek onder 420 patiënten met uitgezaaide borstkanker in Europa, dat wij hebben uitgevoerd met hetzelfde onderzoeksconsortium, laat zien dat het ervaren van vermoeidheid en zwakte juist redenen zijn om niet actief te gaan trainen. En een deel van de respondenten maakt zich ook zorgen of trainen niet leidt tot een toename van pijnklachten in plaats van minder klachten. De nu bekend geworden resultaten van de PREFERABLE-EFFECT studie laten zien dat deze problemen dus juist minder worden door actief te gaan trainen. Goede begeleiding is daarbij wel belangrijk. Een bij Onconet (www.onconet.nu) aangesloten fysiotherapeut kan zulke begeleiding bieden”.

Over de studie

De studie werd gecoördineerd door het Julius Centrum van het UMC Utrecht en is een samenwerking tussen zorgcentra uit vijf Europese landen (Duitsland, Polen, Spanje, Zweden, Nederland) en Australië. Het Antoni van Leeuwenhoek is één van de partners binnen dit onderzoeksconsortium.

Onderzoek en kwaliteit van leven

In deze video komt u meer te weten over wat onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek doen om de kwaliteit van leven na kanker(behandeling) bij patiënten te verbeteren.