Symposium Oncologie in Perspectief

De MR-linac is een nieuw type bestralingstoestel, waarbij een MRI combineert met een lineaire versneller. Een MRI geeft betere beeldvorming van weke delen dan een ConeBeamCT. Daardoor is de tumor beter zichtbaar tijdens de bestraling. In het Antoni van Leeuwenhoek is op 6 september 2018 de eerste patiënt met de MR-Linac bestraald. Hoe gaat de ontwikkeling van dit apparaat en welke doelgebieden kunnen ermee behandeld? En wat zijn de beperkingen en de uitdagingen? De dosisplanning en de workflow van een bestralingssessie lichten we toe aan de hand van een casus. En wat heeft de MR-linac nog meer in petto?

Het standaardbeleid bij patiënten met een resectabel, niet-gemetastaseerd slokdarmcarcinoom is neo-adjuvante chemoradiotherapie gevolgd door een chirurgische resectie. In de SANO (Surgery As Needed for Oesophageal cancer) studie wordt ‘actief waakzaam wachten’, oftewel actieve surveillance aangeboden bij patiënten bij wie na chemoradiotherapie geen tumorrest wordt aangetoond in de slokdarm en lymfeklieren. De inclusie in de SANO-studie is afgerond. In afwachting van de resultaten is de SANO-II studie gestart. ​Hoe krijgt het active surveillance beleid vorm en wie komt ervoor in aanmerking?

Patiënten met een maaguitgangstenose door een maligne obstructie in de distale maag of proximale duodenum worden van oudsher behandeld door middel van een chirurgische gastrojejunostomie of een endoscopische stent. De functionaliteit en klinische succes van de chirurgische methode is echter niet optimaal doordat de tijd tot hervatten van normale intake en de duur van de ziekenhuisopname lang is terwijl bij de endoscopische stent vaak re-interventies nodig zijn door stentocclusie. EUS-geleide gastrojejunostomie is een nieuwe veelbelovende endoscopische techniek met een duur van 30 minuten waarbij patiënten binnen een dag weer volledig normaal kunnen eten. Is dit het einde van chirurgie en is de MDL-arts definitief aan zet? 

De Lutetium-PSMA behandeling is sinds kort beschikbaar als vergoede zorg voor patiënten met uitgezaaide prostaatkanker. Uit een groot internationaal wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat patiënten met uitgezaaide en uitbehandelde prostaatkanker die Lutetium-PSMA hebben gekregen, gemiddeld langer leefden en een betere kwaliteit van leven hielden. Hoe werkt deze behandeling, zijn er bijwerkingen en wat zijn de therapie effecten van deze behandeling?

Bijnierschorsdeficiëntie bij immuuntherapie

Seksuele gezondheid is een belangrijk onderdeel van de kwaliteit van leven van patiënten. Kanker en de behandeling ervan kan grote impact hebben op de seksuele gezondheid. Voor sommige typen kanker zijn deze gevolgen vanwege de locatie logisch en begrijpelijk. Maar ook bij hoofd-halskanker en andere zeldzame kankers die zich verder van de geslachtsorganen manifesteren, kan het seksueel functioneren verstoord zijn. Toch wordt dit onderwerp bij deze patiëntengroepen te weinig besproken. Wat zijn de uitdagingen en problemen die deze patiënten op dit gebied tegenkomen? Er wordt ingegaan op de basis en de gespecialiseerde oncoseksuologische zorg die verpleegkundigen kunnen bieden.

Bij het juist positioneren van patiënten voor een radiotherapie behandeling, zijn er diverse uitdagingen: rotaties in de ligging, positioneren van extremiteiten, maar ook de zichtbaarheid van tattoo’s in combinatie met verschillende huidskleuren, vlekken en sproeten. Er wordt steeds meer gebruik gebruikt gemaakt van beeldvorming voorafgaand aan de bestraling om de positionering te controleren. Daardoor kunnen bestralingsplannen kort voorafgaand aan de bestraling worden aangepast. Het doel van positioneren verandert hierdoor van elke dag in dezelfde houding naar zoveel mogelijk stabiliteit tijdens de bestraling. Wat is de invloed van deze technologische ontwikkelingen op het positioneren, wat zijn toekomstbestendige mogelijkheden en kansen?

Mamma CT is een relatief nieuwe techniek die gebruikt kan worden om met hoge resolutie 3D beelden van de borst te maken. Wat zijn de potentiele voordelen en nadelen van het gebruik van deze techniek in verschillende diagnostische scenario’s? De techniek is bijvoorbeeld bruikbaar voor het screenen van vrouwen met veel klierweefsel in de borst. Maar de vraag is of mamma CT het op kan nemen tegen alternatieve technieken zoals echo en/of mri. Verder kan mamma CT waarschijnlijk een belangrijke rol spelen in de classificatie van afwijkingen en het stagneren van tumoren. Door de zeer hoge resolutie is het mogelijk om binnen een tumor verschillende regio’s aan te duiden, en mogelijk kan dit gebruikt worden om therapie te optimaliseren.

Buikspoeling met verwarmde chemotherapie (HIPEC) wordt sinds 2019 in tien Nederlandse ziekenhuizen als standaardbehandeling uitgevoerd bij vrouwen met stadium III ovariumcarcinoom die een intervaldebulking ondergaan. Eerder onderzoek wees uit dat vijf jaar na start van de behandeling, de kans op overleven 10% groter is wanneer intervaldebulking gecombineerd wordt met HIPEC. Wat is de werking van HIPEC, hoe wordt een patiënt voorbereid op de procedure, hoe wordt HIPEC uitgevoerd en wat is het postoperatieve beloop? En we bespreken wat er komt kijken bij de implementatie van een nieuwe behandeling. Ook de rol van HIPEC bij andere patiëntengroepen komt aan bod.

Behandelingen met radioactieve stoffen bestaan al langer. Met de komst van de Lutetium-177-PSMA neemt het aantal radioactieve therapiepatiënten toe, een patiëntengroep met meer zorgbehoefte. Voor de patiënt heeft de straling nut maar voor zijn/haar omgeving geeft dit risico’s. Risico’s voor zorgverleners tijdens de opname, thuis voor familie en anderen in de buurt van de patiënt. Welke maatregelen moet je als medewerker hierin nemen en welke leefregels krijgt de patiënt mee naar huis? Ook wordt in deze sessie een aantal praktische dilemma’s besproken, bijvoorbeeld wat te doen als de patiënt onverwachts weer moet worden opgenomen of komt te overlijden.

Voedingsgerelateerde klachten komen vaak voor bij patiënten die met immuuntherapie worden behandeld. In deze sessie wordt ingegaan op onderzoek naar de incidentie en duur van de klachten van verschillende type immuuntherapie en gewichtsverlies. Welke adviezen worden nu al ingezet in het Antoni van Leeuwenhoek om de voedingstoestand van deze patiënten te optimaliseren?

Vijftig procent van de mensen op aarde heeft geen toegang tot basale kankerzorg: meer dan 90% van de sterfte bij baarmoederhalskanker is bijvoorbeeld bij vrouwen in lage-inkomenslanden. We geloven in een wereld waarin iedereen toegang heeft tot dezelfde kwaliteit van zorg, ongeacht ras, gender, of inkomen. Toch is de realiteit soms anders. Ook veel dichterbij huis zijn er verschillen in postoperatieve zorg. Recent is er in het Antoni van Leeuwenhoek onderzoek gedaan naar de kwaliteit van zorg na een gynaecologisch oncologische ingreep bij vrouwen met een niet-westerse migratie achtergrond en zijn er concrete aandachtspunten geformuleerd. Zo hopen we bij te dragen aan een wereld waarin de kwaliteit van zorg voor iedereen gelijk is.

Om een bestralingsplan te kunnen maken voor bestraling in het bekkengebied is een CT-scan in bestralingshouding een vereiste. Voor berekening van dit plan zijn Houndfields Units (structuurwaardes) van de CT-scan nodig. Tevens is er een MRI-scan in dezelfde houding nodig om het doelgebied nauwkeurig in te kunnen tekenen. Er is een product ontwikkeld om op de MRI een PseudoCT van het bekkengebied te maken waarop ook een bestralingsplan gemaakt kan worden. Deze opname wordt MRCAT-scan genoemd en scheelt een CT-afspraak. Hoe gaat dit in zijn werk, wat zijn de voordelen en hoe moet de logistiek hiervoor aangepast worden?

Het gebruik van Artificiële Intelligentie (AI) in de medische beeldvorming is veelbelovend. Enkele concrete voorbeelden tonen hoe AI vandaag al wordt ingezet om de oncologische diagnostiek te ondersteunen. Wat kunnen we in de toekomst verwachten van AI en wat is de rol van zorgverleners hierin?

De behandeling van patiënten met slokdarm/maagcarcinomen heeft lang stil gestaan. Er waren weinig ontwikkelingen op het gebied van systeemtherapie en daarmee weinig verbetering van de slechte prognose. De laatste jaren is hier verandering in gekomen, waarbij ook immuuntherapie voor dit tumor type steeds belangrijker wordt. We zullen de belangrijkste ontwikkelingen bespreken die vandaag al van toepassing zijn in Nederland, maar ook de ontwikkelingen die aanstaande zijn.

Bewegen is heel belangrijk voor mensen met prostaatkanker. Desondanks bewegen deze patiënten te weinig. Ze worden te weinig verwezen naar beweegprogramma’s of geadviseerd over het belang van een actieve leefstijl. We hebben daarom de NEXT-PRO handreikingen ontwikkeld, gericht op beweegprofessionals: fysiotherapeuten, sportbegeleiders en buurtsportcoaches. Ze krijgen handvatten om mensen met prostaatkanker te helpen bij het realiseren van hun persoonlijke beweegdoelen en hen tijdens en na de behandeling te ondersteunen. Hoe zien onze aanbevelingen eruit?

Om een leefstijlinterventie te ontwikkelen voor mensen met borstkanker, hebben wij focusgroepen georganiseerd met zowel patiënten als professionals om te horen wat hierin bevorderende en belemmerende factoren zijn. De factoren die invloed hadden op de ervaring en voorkeuren van patiëntenvoeding zijn opgesplitst in: externe-, fysieke-, persoonlijke- en psychologische factoren. Bij de professionals kwamen vier thema’s naar voren: de rol van professionals bij de ontwikkeling van het programma, ideeën en aanbevelingen over de inhoud van het programma, het belang van een multidisciplinaire aanpak en de rol van de verzekeringsmaatschappij. In deze sessie geven we tekst en uitleg.

Als zorgprofessional heb je hart voor de zorg, voor je patiënten en je collega’s. Maar wat heb jij zelf als zorgprofessional nodig? Deze workshop gaat in op wat het werken in de zorg met je doet, wat het belang is van zelfzorg en wat goede zelfzorg eigenlijk is. Je doet kennis op over de effecten van chronische stress in de hersenen en hoe je kunt voorkomen dat stress nadelige gevolgen heeft. Ook gaan we in op wat bijdraagt aan het verwerken van emotioneel heftige gebeurtenissen. Aan het eind van de workshop heb je een aantal concrete mogelijkheden om goed voor jezelf te zorgen, tijdens en buiten je werk.

Steeds meer patiënten worden behandeld met nieuwe, doelgerichte kankermedicijnen. Tijdens die behandeling komen patiënten soms in aanmerking voor bestraling, bijvoorbeeld vanwege pijn of vanwege een uitzaaiing die niet goed reageert op de behandeling. Van chemotherapie weten we vrij goed hoe veilig we het kunnen combineren met bestraling, maar voor deze nieuwere middelen is dit vaak onbekend. Daardoor zien we soms onverwachte bijwerkingen. In de INTERACTION-studie proberen we op basis van alle literatuur, adviezen te schrijven per type geneesmiddel en per gebied dat men wil bestralen. Zo willen we erachter komen welke middelen we wel of juist niet met bestraling moeten combineren en met welke bijwerkingen we rekening moeten houden.

Bij een temperatuur vanaf -20 graden ontstaat er cel-destructie. Bij cryo-ablatie worden deze lage temperaturen bereikt door de omzetting van vloei­baar gas via cryo-ablatie-naalden. Tijdens deze sessie bespreken we de techniek, de indicaties en de casuïstiek van cryo-ablatie.

In tegenstelling tot ons cardiovasculaire stelsel of het spierstelsel, is over het lymfatisch stelsel nog steeds veel onbekend.  Tijdens oncologische operaties kunnen beschadigingen optreden aan het lymfestelsel met ophoping van lymfe of chylus in het lichaam. Tijdens deze sessie gaan we in op de anatomie van het lymfatisch stelsel, wat het verschil is tussen lymfe en chylus, hoe wij het lymfatisch stelsel in beeld kunnen brengen en lekkages kunnen behandelen.  

Als zorgprofessional heb je hart voor de zorg, voor je patiënten en je collega’s. Maar wat heb jij zelf als zorgprofessional nodig? Deze workshop gaat in op wat het werken in de zorg met je doet, wat het belang is van zelfzorg en wat goede zelfzorg eigenlijk is. Je doet kennis op over de effecten van chronische stress in de hersenen en hoe je kunt voorkomen dat stress nadelige gevolgen heeft. Ook gaan we in op wat bijdraagt aan het verwerken van emotioneel heftige gebeurtenissen. Aan het eind van de workshop heb je een aantal concrete mogelijkheden om goed voor jezelf te zorgen, tijdens en buiten je werk.

Hoe krijgt jouw cliënt/patiënt met smaak zijn benodigde voeding per dag binnen en welke handvatten zijn hiervoor? Het is een veelvoorkomend probleem dat je cliënt/patiënt met veel tegenzin naar zijn bord eten kijkt, terwijl jullie beiden weten dat het nodig is om voldoende voeding naar binnen te krijgen voor zijn welbevinden of om zo goed mogelijk zijn behandeling te doorstaan. Maar welke voedingsstoffen zijn nu echt belangrijk? En in welke vorm kun je het aanbieden of adviseren zodat de patiënt het met smaak op eet? Tijdens deze sessie gaan we dieper in op de voedingsbehoefte van patiënten met kanker en geven we tips om met smaakveranderingen om te gaan

Elk mens is uniek en heeft eigen normen, waarden en omgangsvormen. In een multiculturele samenleving veranderen voortdurend de competenties die een zorgverlener nodig heeft. Als zorgprofessional is het van belang kennis te vergaren over verschillende culturen om misvattingen en onbegrip te kunnen voorkomen om zo zorg op maat te kunnen bieden. Hoe krijgt cultuur-sensitieve zorg vorm? Wat de rol is van bijvoorbeeld communicatie, hoe bespreek je slecht nieuws en medische zinloos handelen met bijvoorbeeld een (moslim) patiënt en zijn familie, waar kun je rekening mee houden en hoe doe je recht aan de culturele achtergrond van jouw patiënt? Voorbeelden uit de praktijk maken concreet waar we over spreken en bieden zicht op de rijke variatie waarin culturele coping voorkomt.