Prostaatkanker: PEHAB-II studie

Verbetering van erecties zonder hulpmiddelen na prostaatverwijdering wegens prostaatkanker

Een onderzoek naar verbetering van erecties na zenuwsparende prostaatverwijdering. Ondanks dat bij sommige patiënten de zenuwen, verantwoordelijk voor de erectie gespaard worden, hebben veel patiënten last van erectieproblemen. Het herstel van de erecties is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de mate van zenuwsparing, maar ook leeftijd, fitheid en hoe goed de erecties waren voor de operatie. Momenteel volgt volledig herstel van de erecties na een zenuwsparende operatie slechts in minder dan de helft van de patiënten. Dit komt doordat er na de operatie vaak een lange tijd is waarin de zenuwbanen de signalen vanuit het brein nog niet goed doorgeven. Deze periode kan 1 tot 4 jaar duren. In die tijd zijn er geen of heel weinig erecties en in die periode kunnen de zwellichamen van de penis hun elasticiteit verliezen door verlittekening. Op het moment dat de zenuwen de signalen dan wel weer doorgeven, werken bij sommige patiënten de zwellichamen niet meer goed blijven de erecties daardoor alsnog uit. Het lijkt daarom belangrijk om het herstel van de penis te bevorderen en het herstel van de zenuwbanen te stimuleren.

Doel

Het doel van dit onderzoek is uitzoeken welke behandelstrategie het beste is voor het herstellen van de erecties na een zenuwsparende prostaatverwijdering. Zogenaamd ‘penis revalidatie’. We vergelijken hierbij een groep patiënten die regelmatig erectiepillen (Sildenafil = Viagra) innemen (zoals voor het vrijen of voor het masturberen) met een groep patiënten die vaker erectiepillen innemen en daarnaast 5x per week een vacuümpomp gebruiken.

Duur van de studie

De revalidatiefase (met bovenstaand programma) zal 12 maanden duren vanaf de operatie, waarna deelnemers nog tot 2 jaar na de operatie gevolgd zullen worden middels vragenlijsten. Zo kunnen we het langetermijnherstel van de erecties goed in kaart te brengen.

Merknamen

Sildenafil wordt ook wel Viagra genoemd, maar er zijn inmiddels ook andere merken.

Wordt er geloot?

Ja. Deelnemende patiënten worden door loting verdeeld in de twee revalidatiegroepen. Beide groepen worden met elkaar vergeleken. Patiënten weten vooraf niet in welke groep ze terechtkomen.

Voorwaarden

De voorwaarden voor deelname aan dit onderzoek zijn onder andere:

Patiënten na een zenuwsparende prostaatoperatie in verband met prostaatkanker.
Tijdens de operatie moet er voldoende zenuwsparing zijn geweest.
Patiënten hebben een leeftijd onder de 70 jaar.
Patiënten hadden een goede erectie voor de operatie.
Patiënten hebben een goed testosterongehalte.
Patiënten hebben alleen een zenuwsparende prostaatoperatie ondergaan en (er volgen) geen andere behandelingen voor de prostaatkanker.
Patiënten hebben voldoende algemene lichamelijke conditie

De arts beoordeelt aan de hand van de medische gegevens of patiënten daadwerkelijk voor dit onderzoek in aanmerking komen.

Behandeling

Indeling groepen

Deelnemende patiënten worden door loting verdeeld in twee groepen. Deze groepen worden met elkaar vergeleken. Patiënten weten tijdens het onderzoek niet in welke groep ze terechtkomen. Zodra de lotingprocedure is geweest weten patiënten wel in welke groep ze zitten. Patiënten krijgen in beide groepen de medicatie/hulpmiddelen gratis.

Bijwerkingen

Iedere behandeling kan bijwerkingen hebben. Mogelijke bijwerkingen van het onderzoek met Sildenafil/Viagra zijn bijvoorbeeld: hoofdpijn, duizeligheid, brandend maagzuur. Voor de ene groep kan het bij verkeerd gebruik van de vacuümpomp ook bijwerkingen geven zoals: pijn aan de penis of een bloeduitstorting op de penis.

Behandeling wordt gestopt als

De behandelend arts vindt dat de nadelige gevolgen van bijwerkingen voor de patiënt groter zijn dan de mogelijke voordelen.
De patiënt zelf besluit te stoppen.

Extra belasting

De patiënten krijgen op 3 extra momenten vragenlijsten in vergelijking met de halfjaarlijkse tot jaarlijkse vragenlijsten gestuurd vanuit het eigen ziekenhuis.

Deelnemende ziekenhuizen

Antoni van Leeuwenhoek, Amsterdam - hier kunnen ook patiënten terecht uit andere ziekenhuizen van het Prostaatkanker Netwerk.
Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam - Hier kunnen ook patiënten terecht uit andere ziekenhuizen van het Anser netwerk.
Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ), Nijmegen - Hier kunnen ook patiënten terecht uit andere ziekenhuizen van het Prosper netwerk.

Onderzoeksgegevens

Wetenschappelijke titel

PEnile ReHAbilitatie na zenuwsparende robot-geassisteerde radicale prostatectomie voor prostaatkanker 2.0 (PEHAB-II)

Kankersoort

Prostaatkanker

Fase trial: IV

Maximaal aantal patiënten: 192 patiënten

Initiatiefnemers

Melianthe Nicolai, Uroloog/Seksuoloog in het Antoni van Leeuwenhoek
Inge Cox, Arts-onderzoeker Urologie in het Antoni van Leeuwenhoek

Coördinatoren