Radiotherapie bij anuskanker
Anuskanker wordt, als deze nog beperkt is, meestal alleen behandeld door middel van bestraling. Deze bestralingen worden vaak gecombineerd met chemotherapie. We noemen dit chemoradiatie. Het bestralingsveld is afhankelijk van de uitgebreidheid van de tumor. Meestal wordt het gebied van de anus en de bekkenklieren bestraald. Deze behandeling duurt ongeveer 6-7 weken. Omdat met deze behandeling de sluitspier behouden blijft, is een operatie vaak niet nodig.
Heeft de anuskanker zich uitgebreid, dan is de bestraling gericht op het verlichten van de symptomen en het verkleinen en afremmen van de tumor. We noemen dit een palliatieve behandeling.
Radiotherapie: hoe gaat het in zijn werk?
Onze werkwijze
De nieuwste technieken en zeer geavanceerde apparatuur
Op de afdeling Radiotherapie worden veel nieuwe technieken ontwikkeld en wordt gebruik gemaakt van zeer geavanceerde apparatuur. Dat geldt voor zowel beeldvormend onderzoek, voorbereiding op de bestraling als de bestraling zelf. Hierdoor kunnen we u de meest effectieve behandeling geven, met zo min mogelijk belasting van gezond weefsel.
Gesprek met uw radiotherapeut
Tijdens een afspraak met een radiotherapeut wordt uitgebreid gesproken over uw specifieke situatie en de best passende behandeling voor u. Het doel van de behandeling, de verwachte uitkomst, de voorbereiding, de uitvoering en de bijwerkingen komen in dit gesprek aan bod.
Multidisciplinair overleg
In een overleg met specialisten van verschillende disciplines (bijvoorbeeld maag-darm-leverartsen, chirurgen en radiotherapeuten) wordt aan de hand van uw situatie, de uitslagen en uw medische gegevens overlegd welke behandeling voor u het beste is. Deze zal uw radiotherapeut met u bespreken.
Onderzoek
We voeren veel onderzoek uit naar nieuwe ontwikkelingen en verbeteringen van de bestraling. Is er een onderzoek waar u aan mee zou kunnen doen, dan zal uw radiotherapeut u hiervoor vragen. U krijgt dan veel informatie waardoor u een weloverwogen beslissing kan nemen. Meedoen is uiteraard geheel vrijblijvend. Besluit u niet mee te doen, dan wordt u behandeld volgens de laatste protocollen en de huidige inzichten.
Meer informatie
Voorbereiding
Ter voorbereiding wordt er altijd een CT-scan en MRI-scan gemaakt. De scans worden gemaakt in de bestralingshouding. U ligt hierbij op uw rug. Soms krijgt u contrastvloeistof toegediend. Voor de CT-scan gelden bepaalde instructies voor de blaasvulling. U hoeft niet nuchter te zijn.
Laserlijnen worden op huid geprojecteerd en er worden kleine tatoeagepuntjes gezet op deze lijnen. Hiermee kunnen we uw houding terugvinden als u voor uw bestralingen komt.
Naast een CT-scan wordt er ook een MRI-scan gemaakt ter voorbereiding.
In een voorlichtingsgesprek komen vooral praktische zaken over uw behandeling aan bod. Er is veel ruimte voor het stellen van vragen.
Bestralingsplan
Op de afbeeldingen van de CT- en /of MRI-scan wordt het bestralingsgebied ingetekend door uw radiotherapeut. Met speciale computerprogramma’s wordt berekend wat de meest optimale opzet van de bestralingsbundels is. Dit wordt een bestralingsplan genoemd. Hierbij is het belangrijk dat het te bestralen gebied de juiste dosis straling ontvangt en dat het omliggende gezonde weefsel zo min mogelijk worden belast.
De bestraling
Radiotherapeutisch laboranten zorgen ervoor dat u goed op de bestralingstafel komt te liggen. Laserlijnen schijnen op uw lichaam en moeten samenvallen met de tatoeagepuntjes die op uw lichaam zijn gezet.
Regelmatig wordt uw positie gecontroleerd met behulp van een CT-scanner die aan het toestel is gekoppeld. Zo kunnen er kleine aanpassingen worden gedaan zodat u precies in de juiste positie bent en de bestraling zo nauwkeurig mogelijk plaatsvindt. Op de monitoren volgen de laboranten uw bestraling.
Het bestralingstoestel kan in een hele cirkel om u heen draaien zodat u vanuit de gewenste posities bestraald kan worden.
De effectieve bestralingstijd is slechts enkele minuten. De gehele behandeling zal ongeveer een kwartier duren. Van de bestraling zelf voelt u niets. Op den duur bemerkt u wel de effecten van de bestraling.
Controles bij uw radiotherapeut
In de periode van de bestraling heeft u een aantal keer contact met uw radiotherapeut om het verloop van de behandeling met u te bespreken en uw vragen te beantwoorden. U krijgt advies hoe u het beste met de bijwerkingen om kunt gaan en zo nodig wordt er medicatie voorgeschreven. U krijgt te horen hoe de behandeling wordt vervolgd als u klaar bent met de bestralingen.
Bijwerkingen
De mate waarin bijwerkingen op zullen treden varieert per persoon. Uw conditie en uw situatie zijn hierbij van invloed, evenals het gebied dat bestraald wordt en de bestralingsdosis. Uw behandelaar zal u uitleg geven over de bijwerkingen die bij u verwacht worden.
Acute bijwerkingen ontstaan meestal twee tot drie weken na de start van de behandeling en nemen in de loop van de behandeling toe. Na het beëindigen van de behandeling kunnen deze klachten nog enkele weken tot maanden aanhouden. Sommige klachten kunnen blijvend zijn. Uw behandelaar zal uitgebreid ingaan op de bijwerkingen die bij u verwacht worden.
Bij deze behandeling komen huidklachten rondom de anus en eventueel de liezen, darm- en plasklachten en vermoeidheid het meeste voor.
Is de bestraling gericht op het verlichten van uw klachten, dan zult u ongeveer twee weken na het einde van de behandeling verbetering bemerken, maar soms ook al eerder.
Wat u zelf kunt doen
Als uw klachten, situatie en conditie dit toelaten, is het aan te bevelen om dagelijks te bewegen. Dit is bewezen effectief voor uw herstel. Denk hierbij aan fietsen of wandelen. U kunt ook gaan sporten onder begeleiding van een fysiotherapeut. Verder raden wij aan om, zover dat gaat, zoveel mogelijk uw dagelijks ritme op te pakken.
Tijdens de behandeling gelden de richtlijnen voor gezonde voeding. Deze zijn te vinden op de website www.voedingscentrum.nl. Op de website http://www.voedingenkankerinfo.nl/ vindt u ook veel informatie.
Neemt u extra vitamines of voedingssupplement, wilt u dan met uw behandelaar bespreken of u kunt doorgaan met het innemen hiervan?
Nazorg
Als u tijdens of na de behandeling behoefte hebt aan extra zorg, dan kan de radiotherapeut of physician assistant u doorverwijzen naar het Centrum Kwaliteit van Leven in het Antoni van Leeuwenhoek. Denk aan fysiotherapeuten, ergotherapeuten, maatschappelijk werkers en psychologen. Al deze hulpverleners zijn zeer ervaren in het verlenen van zorg aan kankerpatiënten, zowel tijdens als na het behandelingstraject.