Radiotherapie bij rectumkanker

Tijdens een afspraak met een radiotherapeut wordt uitgebreid gesproken over uw specifieke situatie en de best passende behandeling voor u. Het doel van de behandeling, de verwachte uitkomst, de voorbereiding, de uitvoering en de bijwerkingen komen in dit gesprek aan bod.

In een overleg met specialisten van de verschillende disciplines (bijvoorbeeld maag-darm-leverartsen, chirurgen en radiotherapeuten) wordt aan de hand van uw situatie, de uitslagen en uw medische gegevens overlegd welke behandeling voor u het beste is. Deze zal uw radiotherapeut met u bespreken.

We voeren veel onderzoek uit naar nieuwe ontwikkelingen en verbeteringen van de bestraling. Is er een onderzoek waar u aan mee zou kunnen doen, dan zal uw radiotherapeut u hiervoor vragen. U krijgt dan veel informatie waardoor u een weloverwogen beslissing kan nemen. Meedoen is uiteraard geheel vrijblijvend. Besluit u niet mee te doen, dan wordt u behandeld volgens de laatste protocollen en de huidige inzichten.

Op de afbeeldingen van de MRI-scan en/of CT-scan wordt het bestralingsgebied ingetekend door uw radiotherapeut. Met speciale computerprogramma’s wordt berekend wat de meest optimale opzet van de bestralingsbundels is. Dit wordt een bestralingsplan genoemd. Hierbij is het belangrijk dat het te bestralen gebied de juiste dosis straling ontvangt en dat de omliggende gezonde weefsels zo weinig mogelijk worden belast.

De bestralingen worden uitgevoerd op bestralingstoestellen. Dit kan een lineaire versneller zijn of een MR-linac.

Lineaire versneller

Radiotherapeutisch laboranten zorgen ervoor dat u in de juiste positie op de bestralingstafel komt te liggen. Uw positie wordt gecontroleerd aan de hand van de eerder gemaakte beeldvorming en de dagelijkse scan op het bestralingstoestel. Zo kunnen er kleine aanpassingen worden gedaan zodat u precies in de juiste positie ligt en de bestraling zo nauwkeurig mogelijk plaats vindt. Van de bestraling zelf voelt u niets. Het is belangrijk dat u stil blijft liggen. Het bestralingstoestel draait in een hele cirkel om u heen en geeft zo de bestraling af. Op de monitoren kunnen de laboranten zien hoe het met u gaat.

Het is belangrijk dat u als voorbereiding de plas- en drinkinstructie opvolgt. De werkelijke bestralingstijd is enkele minuten. De gehele behandeling duurt ongeveer vijftien minuten.

MR-linac

Dit is een bestralingstoestel in combinatie met een MRI-scanner. U ligt op uw rug in een tunnel. Een behandeling op de MR-linac duurt ongeveer een half uur. Er worden tijdens de behandeling scans gemaakt. De MR-linac maakt dan veel lawaai. Om uw gehoor te beschermen, krijgt u oordopjes en een koptelefoon. De laboranten houden u in de gaten met camera’s en u krijgt een bel in uw hand. Hiermee kunt u de laboranten waarschuwen als dat nodig is. Het is belangrijk dat u de hele tijd zo stil en ontspannen mogelijk blijft liggen. Ook als het apparaat even geen lawaai maakt. Voor de behandeling op de MR-linac moet u één laag dunne kleding aan hebben. Deze kleding mag geen metaal bevatten want de MR-linac bevat een heel sterke magneet die metaal aantrekt.

Het is belangrijk dat u als voorbereiding de plas- en drinkinstructie opvolgt. De werkelijke bestralingstijd is enkele minuten. De gehele behandeling duurt tussen de vijfentwintig en veertig minuten.

In de periode van de bestraling heeft u een aantal keer contact met uw behandelaar om het verloop van de behandeling met u te bespreken en uw vragen te kunnen beantwoorden. U krijgt advies hoe u het beste met de bijwerkingen om kunt gaan en zo nodig wordt er medicatie voor voorgeschreven. U krijgt te horen hoe de behandeling wordt opgevolgd als u klaar bent met de bestralingen.

De mate waarin bijwerkingen op zullen treden varieert per persoon. Uw conditie en uw situatie zijn hierbij van invloed, evenals het gebied dat bestraald wordt en de bestralingsdosis. Uw behandelaar zal u uitleg geven over de bijwerkingen die bij u verwacht worden. Bij de behandeling komen darmklachten, plasklachten en vermoeidheid het meeste voor. 

Acute bijwerkingen ontstaan meestal twee tot drie weken na de start van de behandeling en nemen in de loop van de behandeling toe. Na het beëindigen van de behandeling kunnen deze klachten nog enkele weken tot maanden aanhouden. Sommige klachten kunnen blijvend zijn. Uw radiotherapeut zal hier uitgebreid op ingaan. 

Is de bestraling gericht op het verlichten van uw klachten, dan zult u ongeveer twee weken na het einde van de behandeling verbetering bemerken, maar soms ook al eerder.

Als uw klachten, situatie en conditie dit toelaten, is het aan te bevelen om dagelijks te bewegen. Dit is bewezen effectief voor uw herstel. Denk hierbij aan fietsen of wandelen. U kunt ook gaan sporten onder begeleiding van een fysiotherapeut. Verder raden wij aan om, zover dat gaat, zoveel mogelijk uw dagelijks ritme op te pakken.

Tijdens de behandeling gelden de richtlijnen voor gezonde voeding. Deze zijn te vinden op de website www.voedingscentrum.nl. Op de website www.voedingenkankerinfo vindt u ook veel informatie. Neemt u extra vitamines of voedingssupplement, wilt u dan met uw behandelaar bespreken of u kunt doorgaan met het innemen hiervan?

Als u tijdens of na de behandeling behoefte hebt aan extra zorg, dan kan de radiotherapeut of physician assistant u doorverwijzen naar het Centrum Kwaliteit van Leven binnen het Antoni van Leeuwenhoek. Hier zijn onder andere fysiotherapeuten, ergotherapeuten, diëtisten, maatschappelijk werkers en psychologen werkzaam. Al deze hulpverleners zijn zeer ervaren in het verlenen van zorg aan kankerpatiënten, zowel tijdens als na het behandelingstraject.