Vandaag is het Wereldkankerdag, met als thema ‘verder leven met kanker’

Samen beslissen betekent niet dat de patiënt per se zelf de knoop moet doorhakken ten aanzien van de keuze van behandeling. Collega Ellen Engelhardt, die in 2017 promoveerde op een onderzoek naar shared decision making bij borstkanker: “Shared decision making betekent dat de patiënt zeggenschap heeft in de keuze. Het maakt niet uit wie uiteindelijk de keuze maakt, als maar duidelijk is dat het de keuze is die zo goed mogelijk aansluit bij de wensen en behoeften van de patiënt. Daarvoor is het nodig dat er niet alleen informatie van de verpleegkundig specialist naar de patiënt gaat, maar ook andersom. Je probeert als zorgverlener in een gesprek, of soms in een aantal gesprekken, zo goed mogelijk erachter te komen wat voor de patiënt belangrijk is.”

Het moge duidelijk zijn: goede communicatie tussen zorgverlener en patiënt is cruciaal bij shared decision making. Verpleegkundig specialist Corinne Tillier: “Je moet je als zorgverlener altijd afvragen of de patiënt de informatie die je geeft over de voor- en nadelen van een behandeling wel heeft begrepen. Het is daarbij om te beginnen belangrijk dat je probeert erachter te komen hoe het is gesteld met de geletterdheid en gezondheidsvaardigheid van de patiënt. Dat geeft je enig houvast welke woorden je wel en niet moet gebruiken in je uitleg. En na je uitleg moet je controleren of de patiënt het heeft begrepen. Dan moet je niet vragen: ‘Heeft u het begrepen?’, want dan is het antwoord steevast ‘ja’. Je moet de verantwoordelijkheid bij jezelf leggen en bijvoorbeeld vragen: ‘Ik wil even nagaan of ik het goed heb uitgelegd. Kunt u het navertellen?’ Dan hoeft de patiënt zich niet te schamen als hij of zij de uitleg niet heeft begrepen.”

“Het is overigens voor bijna iedereen, hoog of laag opgeleid, heel lastig om statistiek of informatie over kansen te begrijpen en te vertalen naar de eigen situatie”, zegt Engelhardt. “Op zich helpt informatie over kansen wel bij het afwegen van de voordelen van een behandeling tegen de nadelen. Bijvoorbeeld dat de overlevingswinst stijgt met 1% extra, maar dat daarbij één op de vijf patiënten een ernstige bijwerking krijgt. Maar je hoort het al, ik zeg dan één op de vijf patiënten en niet 20%. Bij één op de vijf hebben de meeste mensen een beter beeld dan bij 20%.”