Overlevingskans bij huidkanker sterk verbeterd

Patiënten met ernstige huidkanker hebben hun overlevingskansen de afgelopen jaren sterk zien verbeteren, dankzij de introductie van nieuwe medicijnen. Dat blijkt uit unieke Nederlandse cijfers die vandaag worden gepresenteerd op een congres in Amsterdam. Een stijgend aantal patiënten met ernstige huidkanker (uitgezaaid melanoom) weet de ziekte te overleven.

Nederlandse patiënten die in 2015 de diagnose uitgezaaid melanoom kregen, hadden een kans van 36,2% om zeker nog drie jaar te leven, zo is nu vastgesteld. Het percentage is een wereld van verschil met tien jaar geleden, toen de diagnose uitgezaaid melanoom bijna altijd neerkwam op een snel doodvonnis. Vrijwel alle patiënten overleden binnen twaalf maanden.

'We zien echt een dramatische verbetering', zegt oncoloog Michel Wouters van het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis in Amsterdam. Zijn collega John Haanen vult aan: 'Er is winst voor de hele populatie van patiënten, zowel in levensverwachting als in levenskwaliteit.'

Gedetailleerd registratiesysteem

De oncologen hebben een scherp beeld doordat Nederland beschikt over een gedetailleerd registratiesysteem voor patiënten met uitgezaaid melanoom. De registratie is uniek in de wereld en is in 2012 opgezet op last van toenmalig minister Edith Schippers. Zij eiste bij de introductie van de eerste immuuntherapie (ipilimumab) en de eerste doelgerichte therapieën beter inzicht in de effectiviteit van dit dure middel.

Het registratiesysteem houdt de resultaten bij van alle ruim 6000 melanoompatiënten die tot nu toe in Nederland met diverse vormen van immuuntherapie zijn behandeld.

Nieuwe patiënten hebben meer dan 40% kans om te overleven

Patiënten die in 2012 de diagnose uitgezaaid melanoom kregen, hebben uiteindelijk een kans van 19,2% gehad om drie jaar of langer te leven. De overlevingskansen van patiënten zijn daarna verder verbeterd. Dat is te danken aan de komst van meer nieuwe middelen en de ervaring die artsen met het gebruik hebben opgedaan.

Nieuwe patiënten hebben inmiddels, zo vermoeden Wouters en Haanen, een kans van meer dan 40% om nog zeker drie jaar te leven. Hoe hoog het percentage werkelijk is, wordt pas over drie jaar duidelijk. Het grootste deel van de patiënten die de eerste drie jaar van de ziekte overleeft, weet de kanker uiteindelijk helemaal te overwinnen. De cijfers over melanoom worden bijgehouden door het Dutch Institute of Clinical Auditing (Dica).

Ook heel zieke en gecompliceerde patiënten tellen mee

De cijfers van Dica geven volgens de twee oncologen een betrouwbaarder beeld dan onderzoeken van farmabedrijven, omdat in de Nederlandse registratie ook heel zieke en gecompliceerde patiënten worden opgenomen. 'Dit is het echte leven', aldus Haanen. Onderzoeksdata van farmabedrijven zijn veelal te rooskleurig, doordat de ondernemingen voor hun studies patiënten actief selecteren.

De behandeling van een melanoompatiënt met de nieuwe medicijnen kost gemiddeld €60.000 tot €80.000 per jaar. De drie bekendste middelen die worden gebruikt zijn ipilimumab (Yervoy), nivolumab (Opdivo) en pembrolizumab (Keytruda).

Longkanker

Oncologen gebruiken immuuntherapie ook voor de behandeling van andere vormen van kanker, waaronder longkanker. De resultaten van deze behandelingen worden niet centraal geregistreerd.

Sinds de introductie van de eerste immuuntherapie is de gemiddelde overlevingsduur van behandelde melanoompatiënten toegenomen van 10,6 maanden naar 17,9 maanden. Deze cijfers geven alleen een tussenstand weer, omdat de gemiddelde overlevingsduur nog steeds stijgt dankzij mensen die de ziekte helemaal hebben overwonnen.

Bron: Financieel Dagblad, 21 juni 2019