Technisch Geneeskundige in AVL: 20 in dienst, 40 stages
In het Antoni van leeuwenhoek wordt sinds het bestaan van het beroep gewerkt met Technisch Geneeskundigen, inmiddels zijn er meer dan 20 werkzaam in onderzoek en kliniek en lopen er jaarlijks meer dan 40 studenten stage. Zij zijn werkzaam op diverse afdelingen, zoals Heelkunde, Hoofd-hals Chirurgie, Radiologie, Nucleaire geneeskunde en Radiotherapie. Theo Ruers, chirurg-oncoloog, hoofd Heelkundige Oncologische Disciplines (HOD) en hoogleraar Oncologie en Biomedische Beeldvorming aan de Universiteit Twente: ‘Ook in het Antoni van Leeuwenhoek is technologie steeds belangrijker geworden. Denk aan technische toepassingen in de chirurgische behandeling, maar ook in de diagnostiek. Onze speciale 3D-navigatietechnologie, ook wel de TomTom-techniek genoemd, die tijdens de operatie wordt gebruikt om de precieze locatie van een tumor te bepalen, is daar een goed voorbeeld van. Deze operatietechniek heeft als voordeel dat moeilijk te traceren tumoren, doordat ze klein zijn of omringd worden door belangrijke bloedvaten, makkelijker en preciezer gevonden worden. In de ontwikkeling en toepassing van deze techniek hebben Technisch Geneeskundigen een grote rol gespeeld.’
BIG-registratie: makkelijker plannen en versnelling onderzoek
Ruers ziet in zijn researchgroep dat Technisch Geneeskundigen makkelijk een brug slaan tussen technologie en de medische praktijk. ‘Bij Heelkunde hebben we de verdeling gemaakt tussen research en implementatie. Het implementatieteam maakt 3D-modellen voor het gebied dat we bij een patiënt willen opereren, zodat we de exacte locatie van de tumor kunnen vinden. Dat pakket van model en navigatie is essentieel voor de behandelstrategie. We breiden het steeds verder uit. Zo onderzoeken we of we slimme instrumenten kunnen ontwikkelen die de chirurg helpen, zoals een ‘slimme pen’, die oplicht in contact met tumorweefsel.’ Dat de Technisch Geneeskundigen nu een BIG-registratie hebben, maakt het makkelijker om bepaalde onderdelen aan ze over te laten, denkt Ruers. ‘Handelingen als het doen van puncties en het aanvragen van foto’s, daar zit nu geen stap meer tussen en dat maakt het makkelijker om te plannen en onderzoek te verrichten. De werkzaamheden waarvoor Technisch Geneeskundigen verantwoordelijk zijn, kunnen ze nu ook zelfstandig uitvoeren als eigen entiteit.’
Rol TG’ers op de OK
Wout Heerink werkt sinds twee jaar als Technisch Geneeskundige in het implementatieteam op de OK. ‘Als een chirurg het nodig acht om bij een operatie geholpen te worden door navigatietechnologie, zorgen we dat er een specifiek patiëntmodel is, een 3D-landkaart. Tijdens de operatie houden we met behulp van trackingapparatuur continu de positie van de patiënt en van de instrumenten van de chirurg in de gaten, zodat de chirurg precies kan zien waar bijvoorbeeld de tumorgrenzen zijn. De 3D-navigatietechniek die in het Antoni van Leeuwenhoek is ontwikkeld, wordt sinds dit jaar als standaard zorg toegepast. Dat is een deel van mijn klinische werk, daarnaast ben ik als postdoc verantwoordelijk voor onderzoek. De operatietechnieken ontwikkelen zich snel, er wordt bijvoorbeeld steeds meer met de robot geopereerd. Daarom werken we nu met het implementatieteam aan een bredere toepasbaarheid, ook buiten de muren van het AVL, want het is natuurlijk het mooiste als je niet hoeft te kiezen tussen navigeren of opereren met de robot, maar de technieken kan combineren voor de beste zorg voor zoveel mogelijk patiënten.’ Het verder brengen van deze techniek wordt versneld door de aanwezigheid van Technisch Geneeskundigen.
BIG-registratie bestendigt rol TG’er in de kliniek
Wout vindt de BIG-registratie van het beroep een belangrijke ontwikkeling. ‘Dat we handelingen nu zelf kunnen doen, zoals het aanvragen van CT scans en het scannen van patiënten op de hybride OK, is een grote winst. Ook voor de Technisch Geneeskundigen die nu studeren en de arbeidsmarkt op gaan, is het een grote pre. Het doel van de studie is altijd geweest om TG’ers op te leiden voor een klinische functie. Om die ambitie in de praktijk te realiseren, is deze registratie extreem belangrijk.’ Zelf besloot hij de opleiding te doen, toen hij op het VWO een voorlichting kreeg vanuit de studie van de Universiteit Twente. ‘Het is voor mij de perfecte match tussen techniek en medische interesse. Chirurg zijn leek me leuk, maar het traject ernaartoe niet technisch genoeg. Dus bij die voorlichting dacht ik: dit is het!’ Na promotieonderzoek te hebben gedaan in het UMCG, kwam hij in dienst van het AVL ‘Ik had positieve verhalen gehoord over het team en ik ervaar in de praktijk dat de lijnen hier kort zijn. Ik kan heel makkelijk iets met een chirurg bespreken, en ook met research zijn ideeën vrij snel te ontwikkelen en te testen, omdat het ziekenhuis erg onderzoeksgericht is.’
Rol TG’er bij Nucleaire Geneeskunde
Een andere afdeling waar veel technisch geneeskundigen werken, is de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Linda de Wit – van der Veen studeerde als een van de eerste lichting studenten in Twente in 2009 af als Technisch Geneeskundige. Na een promotie in Leiden startte ze in het AVL op de afdeling Nucleaire Geneeskunde. ‘Destijds waren er geen vacatures met de naam Nucleair Technisch Geneeskundige, maar via-via hoorde ik dat er in het AVL interesse was. Ik heb een open sollicitatie gestuurd en kon starten bij Nucleaire Geneeskunde. Dit is bij uitstek een afdeling waar medische zorg en techniek samenkomen. Denk aan de opkomst van de digitale PET/CT-scan en nieuwe specifieke kanker-gerichte tracers. Ik heb me de eerste tijd als postdoc beziggehouden met een paar projecten, zoals de introductie van radio-embolisatie bij levermetastasen in het AVL, daar ben ik nog steeds verantwoordelijk voor.’ Linda is daarnaast verantwoordelijk voor de implementatie van wetenschappelijke projecten die buiten haar afdeling geïnitieerd worden, maar waarbij Nucleaire Geneeskunde betrokken is, en doet onderzoek naar de optimalisatie van behandelingen met radioactiviteit, zogenaamde nucleaire therapie waaronder radio-embolisatie ook valt.
Opereren in spanningsveld tussen arts en klinisch fysicus
Als Technisch Geneeskundige opereer je in een spanningsveld tussen de arts en de klinisch fysicus, ziet Linda. ‘Als het gaat om apparatuur is de klinisch fysicus verantwoordelijk voor de apparatuur an sich en ik voor de klinische implementatie ervan. Bij de introductie van nieuwe apparatuur werk ik nauw samen met de Klinisch Fysicus en de arts. De Klinisch Fysicus kijkt naar de validatie en de eisen voor het apparaat, ik kijk met de arts hoe we de klinische ingebruikname inrichten. Ik weet zowel technisch als klinisch waar de haken en ogen zitten en wat veilig is voor de patiënt.’
Ook Linda is enthousiast over de BIG-registratie. ‘Het is goed dat we onder eigen verantwoordelijkheid handelingen verrichten en verplicht zijn tot scholing en het onderhouden van bekwaamheid. In het AVL is de functietitel Technisch Geneeskunde al enige tijd opgenomen, maar nu zal dat ook bij meer ziekenhuizen ingericht gaan worden. Het is prettig om formeel de titel te dragen van de functie die je hebt.’
Exemplarisch promotieonderzoek TG’er bij behandeling prostaatkanker
Dat vindt ook Judith olde Heuvel, die promotieonderzoek doet in het AVL naar het gebruik van een nieuwe technologie bij de behandeling van prostaatkanker. Judith: ‘Ik heb een functie, daarvoor wil ik verantwoordelijkheid dragen.’ Sinds drie jaar is ze op de afdeling Nucleaire Geneeskunde bezig met haar promotieonderzoek, met Linda de Wit – van der Veen als copromotor. ‘Met behulp van een radioactieve stof dat heel specifiek bindt aan prostaatkankercellen, kijken we tijdens de operatie met een nieuwe technologie of alle tumorcellen verwijderd zijn. Die stof zendt indirect licht uit, als we dat zien, weten we dat er nog tumorcellen aan de oppervlakte zitten en er misschien niet genoeg is weggehaald.’ Het is volgens Judith een exemplarisch onderzoek voor een Technisch Geneeskundige. ‘Enerzijds is er het geneeskundige deel: weten wat de anatomie van de prostaat is, de lokalisatie van de tumor, anderzijds is het nodig de techniek te begrijpen van hoe het licht zich in weefsel gedraagt.’
Van de voorbehouden handelingen waarvoor de Technisch Geneeskundigen met de BIG-registratie nu zelfstandige behandelbevoegdheid hebben, is voor Judith die van handelingen met ioniserende straling het meest relevant. ‘Het geeft versnelling van het onderzoek als ik daarvoor niet steeds toestemming van een arts hoef te vragen.’
en
English
