Kankeronderzoekers ontdekken nieuwe speekselklier
16 okt. 2020 12:30
Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek hebben een nieuwe locatie van de speekselklieren ontdekt. Voor patiënten met een tumor in hun hoofd-halsgebied is dit waarschijnlijk goed nieuws, omdat bestralingsartsen die plek nu kunnen gaan ontzien om mogelijke bijwerkingen te voorkomen. Vrijdag 16 oktober publiceren ze hun resultaten in Radiotherapy & Oncology, samen met het Amsterdam UMC, UMCG en UMC Utrecht.
Je zou denken dat we alle onderdelen van ons lichaam inmiddels wel kennen. We kunnen met geavanceerde technieken tegenwoordig organen, cellen en zelfs moleculen in beeld brengen. Wat is de kans dat er nog iets nieuws te ontdekken valt?
Onverwachts
Met grote verbazing keken radiotherapeut Wouter Vogel en kaakchirurg Matthijs Valstar dan ook naar een nieuw soort scan die ze bestudeerden voor hun onderzoek. Achter in de neuskeelholte lichtten onverwachts twee grote plekken op, die er uitzagen als speekselklieren.
In het Nederlands Kanker Instituut, het onderzoeksinstituut van het Antoni van Leeuwenhoek, onderzoeken Vogel en Valstar onder meer de bijwerkingen van straling op hoofd en hals. Ze bestudeerden scans waarop de speekselklieren met een markeerstof zichtbaar waren gemaakt, om die bij behandelingen te kunnen ontzien.
Nieuwe plekken
Maar, daar achterin de neuskeelholte, daar zitten toch geen grote speekselklieren? “Mensen hebben drie paar grote speekselklieren, maar niet daar”, vertelt Vogel. “In de neuskeelholte zitten voor zover bekend alleen tot ongeveer 1000 microscopisch kleine speekselkliertjes gelijkmatig verspreid door de slijmvliezen. Dus we waren erg verbaasd toen we dit zagen.”
Alle honderd mensen van wie ze scans bekeken bleken die ‘klieren’ te hebben, ontdekten ze met collega’s van het UMC Utrecht. Deze patiënten hadden vanwege hun prostaatkanker een nieuw soort scan gekregen: een PSMA PET/CT-scan. Speekselklieren zijn daarop toevallig ook erg goed zichtbaar. Valstar: “Deze twee nieuwe, oplichtende plekken bleken nog meer eigenschappen van speekselklieren te hebben.” Dat zagen ze ook bevestigd in het weefsel van twee overleden mensen dat ze onderzochten samen met onderzoekers van het Amsterdam UMC. “We noemen ze tubarialisklieren, naar de plek waar ze zitten.”
De blauwe pijl in het onderstaande plaatje wijst de tubarialisklieren aan.