Nieuwe groepsleider Daniela Thommen bestookt tumor-avatars

Enorme impact

Thommen is opgeleid als internist-oncoloog en ook toen ze besloot haar doktersjas te verruilen voor fulltime wetenschappelijk onderzoek bleef ze zo dicht mogelijk bij de kliniek. “Als arts heb ik de enorme impact gezien die nieuwe behandeling kunnen hebben op het leven van patiënten ”, zegt ze. “Als patiënten immuuntherapie krijgen verdwijnen vergevorderde tumoren soms compleet en komen niet meer terug. Helaas heeft momenteel slechts een klein aantal patiënten baat bij deze behandeling, dus dit moeten we verbeteren.”

Avatars in het lab

De kern van haar lab ik haar unieke tumorfragmenten-platform. Met minuscule stukjes kankerweefsel van echte patiënten onderzoekt ze hoe immuuntherapie te personaliseren: de juiste behandeling aan de juiste patiënt verbinden. “We snijden tumorweefsel van patiënten in kleine stukjes en behandelen deze ‘tumor-avatars’ buiten het lichaam”, legt ze uit, terwijl ze deze miniatuurchirurgie gekscherend interpreteert als een overblijfsel van haar jeugddroom om kinderchirurg te worden.  

Affecting patients

“Met de tumor-avatars kunnen we bestuderen hoe immuuntherapie werkt, zoeken naar bruikbare biomarkers, en verschillende immuuntherapieën in dezelfde patiënt vergelijken.” Alhoewel artsen haar platform niet gebruiken om beslissingen te nemen over de behandeling, heeft haar werk wel degelijk invloed op patiënten. Met behulp van de avatar-resultaten wil ze namelijk nieuwe klinische trials in gang zetten met verschillende collega’s in het ziekenhuis. Dankzij ondersteuning van de AVL Foundation heeft ze de eerste positieve resultaten geboekt met haar platform. “We hebben een veelbelovende biomarker gevonden om longkankerpatiënten te herkennen die baat zullen hebben bij immuuntherapie met PD-1-blokkers. Nu valideren we de marker in een grote studie en bij andere kankersoorten.”

8 kankersoorten

Tumor-avatars zijn niet hetzelfde als organoïden, benadrukt ze. “Om organoïden te maken haal je het tumorweefsel eerst helemaal uit elkaar en laat je het daarna groeien. Voor ons platform snijden we het weefsel in kleine stukjes, die daardoor redelijk hetzelfde zijn als het patiëntmateriaal. Onze stukjes bevatten bijvoorbeeld allerlei soorten cellen, zoals immuuncellen.” Thommen bestudeert bovendien niet slechts één kankersoort maar ten minste 8 verschillende. “Er is nog zoveel te leren over hoe immuuntherapie werkt. Stel je voor hoeveel data we kunnen verzamelen… Op de lange termijn hopen we kunstmatige intelligentie te kunnen gebruiken om immuuntherapie op maat te maken.”

Verantwoordelijkheden

Haar groep bestaat momenteel uit twee promovendi en een analist en breidt binnenkort uit met nog minimaal één wetenschapper. “Mijn onderzoek ontwikkelt zich sneller dan ik had verwacht, maar ik ben erg blij dat ik de kans krijg om mijn ideeën na te streven en nieuwe verantwoordelijkheden aan te gaan, voor de mensen in mijn groep bijvoorbeeld”, zegt ze, haar bescheidenheid tonend.

Meer weten:

• Daniela Thommen krijgt ondersteuning van AVL Foundation, DNA-gala
• Daniela Thommen en collega’s kregen recentelijk een MRA Team Science Award om gepersonaliseerde neo-adjuvante immuuntherapie voor melanoompatiënten te ontwikkelen.
• Immunoloog Daniela Thommen krijgt Zwitserse Wetenschapsprijs
• Mogelijke bouwsteen immuuntherapie op maat ontdekt

Financiering
De aanstelling van Daniela Thommen wordt mede gefinancierd door de Antoni van Leeuwenhoek Foundation, vanuit de opbrengst van het DNA Gala 2018. Haar werk wordt ook financieel gesteund door KWF Kankerbestrijding met een Young Investigator Grant/Bas Mulder Award.