Promotie Krijn Dijkstra – Tumor organoids laten potentie én uitdagingen zien

Minitumoren

De kanker van iedere patiënt is anders en daarom verdient ook elke patiënt een behandeling op maat. Maar hoe weet je arts welke behandeling het beste is voor welke patiënt? Eén manier zou kunnen zijn om tumorcellen van een patiënt in het lab op te kweken tot driedimensionaal groeiende minitumoren – tumor organoids genaamd – en daarop de gevoeligheid van de patiënt voor een bepaalde behandeling te testen.

Longkanker lastiger dan darmkanker

Dit is een heel nieuw onderzoeksgebied met nog veel uitdagingen en verrassingen. Voor sommige kankersoorten en sommige geneesmiddelen blijkt het groeien van organoids bijvoorbeeld beter te lukken dan voor andere, ontdekte Krijn Dijkstra in zijn promotieonderzoek in de groep van Emile Voest in het Antoni van Leeuwenhoek. Zo lukt het minder goed om organoids te laten groeien uit longkankercellen dan uit darmkanker.

Nieuw onderzoeksmodel voor immuuntherapie

Maar in de korte tijd van hun bestaan hebben de tumor organoids ook hun potentie getoond. Zo heeft Dijkstra een modelsysteem ontwikkeld waarin tumor organoids samen worden gekweekt met immuuncellen van dezelfde patiënt. Hierdoor kan de gevoeligheid van de tumorcellen van die patiënt voor immuuntherapie bepaald worden. De onderzoekers gebruikten deze techniek in een klinische studie, om te bepalen waarom sommige patiënten met darmkanker wel, en andere niet reageren op immuuntherapie. En Krijn haalde er vorig jaar de krant mee.

• Lees het nieuwsbericht hierover

Gevoeligheid chemotherapie kan worden getest op organoids

Ook bij chemotherapie blijken tumor organoids van patiënten met darmkanker soms geschikt om te testen of de patiënt er baat bij zal hebben. De onderzoeksgroep ontdekte dat de gevoeligheid voor het middel irinotecan – een veel gebruikt middel bij uitgezaaide darmkanker - goed bepaald kan worden op organoïden, maar dat er voor een andere chemotherapie(oxaliplatin) geen voorspellende waarde is.

Lees het artikel erover in de NRC (voor abonnees) of de New Scientist.

Zie ook Universiteit Utrecht