Behandeling met Lutetium-PSMA voor uitgezaaide prostaatkanker toenemend beschikbaar in het Antoni van Leeuwenhoek

Het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) kan als eerste ziekenhuis in Nederland de nieuwe Lutetium-PSMA therapie aanbieden als vergoede zorg. Deze behandeling is bedoeld voor patiënten met uitgezaaide prostaatkanker voor wie geen andere werkzame behandeling meer beschikbaar is, die nog in goede conditie zijn en waarbij de tumor het PSMA-kenmerk heeft. Het AVL kan met nu nog beperkte capaciteit alvast een deel van de patiënten in Nederland helpen, en zal de capaciteit binnenkort verder uitbreiden. Daarnaast zet het AVL zich in om deze behandeling ook in andere centra beschikbaar te krijgen.

De nieuwe Lutetium-PSMA therapie werd de afgelopen jaren getest in een groot internationaal wetenschappelijk onderzoek, waaraan ook het AVL heeft deelgenomen. Daaruit is inmiddels gebleken dat patiënten met uitgezaaide en uitbehandelde prostaatkanker die de Lutetium-PSMA therapie kregen, gemiddeld langer leefden en een betere kwaliteit van leven hielden. Naar aanleiding hiervan wordt nu deze behandeling in Nederland geïntroduceerd als vergoede zorg.

Hoe werkt het?
De behandeling richt zich op een bijzondere eigenschap van prostaatkanker. Deze tumorcellen hebben vaak grote aantallen van het prostaat specifieke membraan antigen (PSMA) op hun oppervlak zitten. Er wordt een klein molecuul gebruikt dat speciaal is ontworpen om hier gericht aan te binden, het zogeheten PSMA-ligand. Hieraan wordt het radioactieve isotoop Lutetium-177 gekoppeld, dat zich vervolgens ophoopt in de tumor. Dit zorgt ervoor dat de kanker gericht van binnenuit wordt bestraald, waardoor tumorcellen worden vernietigd en uitzaaiingen worden verkleind of geremd in hun groei.

Voor wie?
Deze nieuwe behandeling is bedoeld voor patiënten waarbij de prostaatkanker is verspreid door het lichaam, en bij wie de ziekte niet meer reageert op standaardbehandelingen zoals hormoontherapie of chemotherapie. Voorafgaand wordt beoordeeld of de Lutetium-PSMA behandeling mogelijk is, onder andere op basis van de conditie en bloedwaarden. Ook wordt met behulp van een PSMA PET/CT-scan onderzocht of de radioactieve stof voldoende wordt opgenomen door de kankercellen. Als de behandeling kan worden gegeven, worden doorgaans vier injecties Lutetium-PSMA gegeven in een periode van enkele maanden. Deze injecties worden gegeven tijdens een verblijf van tenminste zes uur op de afdeling nucleaire geneeskunde. In de dagen na elke toediening gelden enkele regels voor het omgaan met de resterende straling, en worden er scans gemaakt om de opname van de radioactieve stof in de uitzaaiingen vast te leggen.

Beperkt beschikbaar
De Lutetium-PSMA behandeling is op dit moment nog beperkt beschikbaar in Nederland, waardoor nog niet iedereen geholpen kan worden. Het kost veel tijd en inspanningen om deze nieuwe behandeling op te starten. Het AVL heeft inmiddels de eerste patiënten kunnen behandelen, en werkt hard aan het uitbreiden van de capaciteit van de verpleegafdeling, het laboratorium en scanners. Het AVL zet zich daarnaast in om deze behandeling ook op andere plaatsen in Nederland beschikbaar te krijgen, in samenwerking met andere ziekenhuizen.