Hoe veilig is de coronaprik als je kanker hebt en werkt die wel? | Vijf vragen aan - Interview met John Haanen

Leiden „Kankerpatiënten zijn vaak super voorzichtig. Uit vrees dat als ze er ook nog corona overheen krijgen, zij het niet overleven”, zegt John Haanen van het in kanker gespecialiseerde Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam en hoogleraar bij het Leids Universitair Medisch Centrum. „Boodschappen worden thuis bezorgd, er wordt ’gezoomd’ met familie en ze komen niet of nauwelijks op straat. In- en intriest.”

1. Trek kankerpatiënten naar voren in de vaccinatierij?

„Ik wil daar een lans voor breken. Net zoals ouderen als risicogroep voorrang krijgen, denk ik dat kankerpatiënten daar ook echt bij horen. Kankerpatiënten hebben een bewezen risico op een ernstiger beloop van een coronavirusinfectie. Dat zien we soms bij bloedkanker, longkanker en bij vormen van uitgezaaide kanker. Waarschijnlijk vanwege een slechtere afweer.”

„Zijn patiënten ouder, hebben ze diabetes of overgewicht dan lopen ze nog eens extra gevaar. Ze kunnen eerder op een ic terechtkomen en het kan ook fataal aflopen. Ik zou graag zien dat we kankerpatiënten wat meer naar voren schuiven bij het vaccineren.”

Nederlanders met een medische indicatie, dus ook kanker, tussen de 18 en 60 jaar zijn in het oorspronkelijke inentingsplan vanaf februari aan de beurt. Maar door vaccin schaarste en strategieverschuivin gen, is dat nog maar de vraag. Als kankerpatiënt van 85-plus ben je nu wel aan de beurt. Ook zorgmede werkers en verpleeghuisbewoners met kanker zij n mogelijk al geprikt.

2. Jullie gaan de werking van het coronavaccin tijdens een kankerbehandeling onderzoeken. Waarom?

„In de vaccinstudies die tot nu toe zijn gedaan zijn kankerpatiënten niet meegenomen. Dus eigenlijk weten we daar heel weinig over. Wij gaan onderzoeken in hoeverre patiënten die actief worden behandeld met chemotherapie, immuunthera pie, of een combinatie van beide, na vaccinatie een beschermende afweerreactie krijgen. Het zou fantastisch zijn als de uitkomst is dat patiënten evengoed beschermd zij n als mensen zonder kanker.”

Het onderzoek start zodra er een vaccin beschikbaar is. „Ik denk dat we het Pfizervaccin of Modernakrijgen, maar we weten het niet. We zijn klaar om van start te gaan.”

3. Stel dat straks blijkt dat kankerpatiënten toch minder goed reageren op het vaccin, wat dan?

„Als uit het onderzoek blijkt dat een deel van de patiënten minder baat heeft bij de vaccinatie dan zijn voor hen wellicht aanvullende maatregelen nodig. Een derde prik als extra boost? Virusremmers als behandeling? Misschien blijkt het nodig dat ze toch langer binnenblijven, anderhalve meter afstand houden en een mondkapje dragen.”

4. Als je kanker hebt en je bent aan de beurt voor inenting: doen?

„Ja, wij adviseren kankerpatiënten zich te laten vaccineren. Het vaccin op zich vormt geen risico voor de patiënt of behandeling. De vraag is: werkt het vaccin bij patiënten net zo goed als bij mensen zonder kanker?” Overigens gebruikte onderzoeker Ugur Sahin bestaand kankeronderzoek voor de ontwikkeling van het Pfizervaccin.

5. Wie komen in aanmerking voor het vaccinonderzoek?

Voor de studie zijn per centrum 209 patiënten gevraagd die chemotherapie, immuuntherapie of een combinatie krijgen. Haanen: „Vrijwel iedereen was enthousiast.” Om goed te kunnen vergelijken doen ook 82 personen zonder kanker mee. „Vaak zijn dat de partners van patiënten.” Zij komen in totaal vier keer naar het AVL in Amsterdam: voor de eerste inenting, vier weken later voor de tweede prik en vervolgens vier weken en zes maanden na de tweede vaccinatie. „Dan meten we de aanmaak van antilichamen in het bloed van patiënten om te kijken of er een immuunreactie is.” De onderzoekers willen ook weten of er klachten en bijwerkingen zijn in de periode na vaccinatie. De studie is een initiatief van het UMCG, Erasmus MC, RIVM, IKNL en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten. De onderzoekers ontvangen 3,3 miljoen euro subsidie. Hematologen gaan een eigen studie doen naar de vaccinwerking bij patiënten met bloedkanker.

Wereldkankerdag

Op 4 februari wordt wereldwijd stilgestaan bij kanker, een ziekte waan op de 3 Nederlanders mee te maken krijgt. Via de website van het Antoni van Leeuwenhoek zijn online activiteiten te volgen. Zo zit een team klaar om vragen te beantwoorden over het videoconsult, dat in coronatijd soms de fysieke afspraak vervangt. In live sessies is er aandacht voor stoppen met roken en onzekerheid in coronatijd.