John Haanen in het Parool | Snel onderzoek AVL naar respons kankerpatiënten op vaccins

De onderzoekers kijken in hoeverre er, na vaccinatie, een beschermende immuunreactie is. Ze meten niet alleen de antilichamen, maar ook de reactie van de T-cellen. Die laatsten vormen het geheugen van het immuunsysteem.

“Hopelijk kunnen we aan het eind van het onderzoek zeggen: het vaccin werkt bij deze patiënten net als bij iedereen. Als dat niet zo is, dan weten we dat we oplossingen moeten onderzoeken, bijvoorbeeld met een extra boost van het vaccin.”

Er worden in totaal 900 mensen geselecteerd, onder wie 250 deelnemers die geen kanker hebben. De anderen worden ingedeeld in drie groepen: mensen die chemotherapie, immuuntherapie of een combinatie van die twee krijgen. Deze patiënten worden vanuit de instituten zelf benaderd. Het is niet mogelijk om je hiervoor zelf aan te melden. “We merken dat patiënten graag meewerken aan het onderzoek. Niet alleen worden ze eerder gevaccineerd, ook wordt er gemonitord hoe de afweerreactie zich ontwikkelt. En we kijken naar de bijwerkingen.”

Onderzoek bijwerkingen

In de grote studies naar de werking van de vaccins zijn patiënten met kanker juist buiten het onderzoek gehouden. “We hebben dus helemaal geen inzicht in hoe deze kwetsbare patiënten gaan reageren op het vaccin.”

Volgens Haanen is uit internationaal onderzoek inmiddels wel duidelijk dat patiënten met leukemie of bloedkanker extra risico lopen om ernstig ziek te worden van een besmetting met het coronavirus. Hun afweer is zwakker. “We weten dat patiënten met longkanker meer risico’s lopen en dat mensen met uitzaaiingen een slechter beloop hebben als ze Covid krijgen.”

In de weg?

De volgende vraag is: heeft een kankerbehandeling invloed op het vaccin? Zo wordt bij immuuntherapie het immuunsysteem van de patiënt juist geactiveerd en gebruikt om de kankercellen aan te vallen. Maar wat gebeurt er dan als er een vaccin bij komt? Zit de immuuntherapie de werking van het vaccin in de weg? Allemaal zaken die vragen om onderzoek, vindt Haanen.

De onderzoekers weten nog niet met welk vaccin ze mogen werken. Om het onderzoek behapbaar te houden, moet AvL zich beperken tot één vaccin. Haanen hoopt dat de collega’s in België en Zwitserland, waar soortgelijke onderzoeken worden opgetuigd, andere vaccins gaan onderzoeken. “We willen onze protocollen en werkwijze goed met hen afstemmen, zodat we de uitkomsten straks met elkaar kunnen vergelijken.”

Het AvL werkt in dit onderzoek samen met het UMCG, Erasmus MC, RIVM, het IKNL. ZonMw heeft een subsidie van 3,3 miljoen euro beschikbaar gesteld.

Het onderzoek moet in februari beginnen. Patiënten die meedoen, komen vier keer naar het ziekenhuis voor een bloedonderzoek en een vragenlijst. De eerste resultaten worden al snel verwacht. “Want stel dat blijkt dat de immuunreactie bij de patiënten toch achterblijft, dan wil je dat zo snel mogelijk delen.”

Lees het artikel ook op de website van het Parool.