Nederland en Scandinavië gaan samenwerken in precisiegeneeskunde bij kanker

De Scandinavische landen (Denemarken, Zweden, Noorwegen en Finland) gaan in samenwerking met Nederlandse centra vergelijkbare klinische studies opzetten als de pionierende Nederlandse DRUP-studie, waarin patiënten met uitgezaaide kanker en met een zeldzame DNA-fout in hun tumorcellen, op maat worden behandeld.

Drug Rediscovery Protocol
De DRUP (Drug Rediscovery Protocol) is een landelijke studie van het Center for Personalized Cancer Treatment waarin kleine groepjes patiënten met uitgezaaide kanker, voor wie geen behandelingen meer beschikbaar zijn, worden behandeld met precisiegeneesmiddelen of immuuntherapieën die al op de markt zijn voor andere tumorsoorten.

De geneesmiddelen zijn specifiek gericht op een zeldzame DNA-fout in de tumor van deze patiënten, die bij andere tumorsoorten veel vaker voorkomt dan bij die van hen. De DRUP wordt geleid door Emile Voest van het Antoni van Leeuwenhoek, Henk Verheul van het Radboudumc en Hans Gelderblom van het Leids Universitair Medisch Centrum. Er doen meer dan 35 ziekenhuizen aan mee.

‘Win-win-win’
De Scandinavische partners, verenigd in de Nordic Precision Medicine Trial Network, gaan hun studies nu op dezelfde manier opzetten als de DRUP, definiëren vergelijkbare klinische eindmaten, en gaan hun data delen. De patiënten-cohorten zullen in alle Scandinavische landen parallel worden opengesteld, en worden opgenomen in een gezamenlijke database, waarin ook de DRUP-cohorten zijn opgenomen.

‘Dit is een win-win-win-situatie voor kankerpatiënten, onderzoekers en industriële partners,’ zegt de Noorse onderzoeksleider Kjetil Tasken, ‘aangezien we nu sneller bewijsmateriaal zullen genereren over zeer zeldzame combinaties van diagnose, mutatie en behandeling, zodat nieuwe kankermedicijnen meteen kunnen worden ingezet waar ze kans hebben op effect.’

Memorandum van overeenstemming
Tussen 11 en 16 november 2021 hebben de onderzoeksleiders van de DRUP en van het Nordic Precision Medicine Trial Network (ProTarget in Denemarken, MEGALit in Zweden, IMPRESS-Norway in Noorwegen en FIN-PROVE in Finland) een memorandum van overeenstemming getekend.

Internationale samenwerking
Henk Verheul van het Radboud universitair medisch centrum en de DRUP: 'Als het aantal patiënten heel klein is, zoals bij dit soort kankerbehandelingen op maat van de patiënt, is internationale samenwerking van cruciaal belang, zowel voor deelname van patiënten aan een onderzoek als voor het opbouwen van bewijs. We zullen nu meer patiënten kunnen helpen, en tegelijkertijd meer kennis opdoen over het behandelen van kankerpatiënten op een manier die rekening houdt met zowel het moleculaire tumorprofiel als het tumortype.'

Positionering voor verdere Europese samenwerking
Nu Nederland en alle Scandinavische landen hun krachten hebben gebundeld op het gebied van klinisch onderzoek, hebben we te maken met een totale bevolking van zo’n veertig miljoen mensen. 'Dit is een belangrijk begin,' zegt Kjetil Tasken. 'Door succesvol samen te werken, hopen we ons meteen te positioneren voor een grotere Europese samenwerking.'

Brede analyse van het tumor-DNA
De DRUP werd in 2016 gelanceerd, nadat uit een groot genomics-onderzoek, gebaseerd op brede analyse van het hele tumor-DNA van patiënten (whole genome sequencing), was gebleken dat er in 13% van alle gevallen DNA-mutaties aanwezig waren waarvoor al geregistreerde geneesmiddelen op de markt waren voor andere kankertypes. 'In de DRUP geven we patiënten toegang tot deze medicijnen, en bouwen we tegelijkertijd aan een gedegen kennisbasis', zegt Emile Voest van het Nederlands Kanker Instituut en de DRUP. De eerste resultaten van de DRUP werden in 2019 gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Lees ook: de DRUP in het nieuws.

Meer informatie over de studies (per 16.11.2021):

DRUP (Nederland): Opengesteld voor inclusie in Q3 2016. 1873 geïncludeerd, 939 begonnen met behandeling in cohorten (plus 130 patiënten in fase 3 studies). 28 geneesmiddelen, 3 combinaties, 2 extra geneesmiddelen gecommitteerd.

ProTarget (Denemarken): Opengesteld voor inclusie 01.09.2020. 500+ patiënten geïncludeerd voor moleculaire profilering, 86 met potentieel doelwit voor behandeling, 47 geïncludeerd voor behandeling en 34 cohorten geopend. 12 geneesmiddelen (15 in 2022)

MEGALiT (Zweden): Opengesteld voor inclusie 22.10.2020. 54 patiënten geïncludeerd voor moleculaire profilering, 1 begonnen (7 toegewezen) met behandeling en 3 (4) cohorten geopend. 4 geneesmiddelen.

IMPRESS-Norway (Noorwegen): Opengesteld voor inclusie 1.04.2021. Meer dan 100 patiënten geïncludeerd voor moleculaire profilering, 26 voor behandeling en 23 cohorten geopend. 8 geneesmiddelen, oplopend tot 23 in Q1 2022.

FINPROVE (Finland): Opent voor inclusie Q1 2022 (of eerder).  Studie omvat 250 patiënten. 12 geneesmiddelen, oplopend tot 15 in Q2 2022.