Winnaars van de NKI fotowedstrijd

Deze bol is een organoïde: een in het lab gemaakt mini-orgaan. Deze bestaat uit gezonde muizen-dunnedarmcellen en darmkankercellen (groen). De kernen van alle cellen zijn blauwgekleurd en de rode ‘vlammen’ laten zien waar het gen Ly6a actief is. Bij geel overlappen kleuren elkaar; het is oorspronkelijk een 3D-plaatje. Bewerking: cartoon-effect

Maeve was niet de enige die direct een wereldbol zag in deze microscopische foto. “Het was opvallend dat anderen dezelfde associatie hadden, zonder dat ik ze erover verteld had”, zegt Maeve Grifhorst, stagiair in de onderzoeksgroep van Jacco van Rheenen. Een globe met een apocalyptisch randje dan wel. “Het lijkt inderdaad of de aarde in brand staat. En ik vond dat wel goed aansluiten bij hoe hard kanker het leven van zoveel mensen raakt.”  

Maeve Grifhorst

Buurcellen
Maeve heeft onderzoek gedaan naar hoe kankercellen concurreren met gezonde cellen. Ze bestudeerde daarvoor in het laboratorium gemaakte mini-orgaantjes – organoïden. Daarin bekeek ze hoe kankercellen gezonde cellen beïnvloeden, net als Saskia Suijkerbuijk dat doet. Saskia won de vorige NKI fotowedstrijd en heeft laten zien dat darmkankercellen hun naburige cellen de dood in kunnen jagen, waardoor ze zelf beter zouden kunnen groeien. Begrijpen hoe dat werkt, roept mogelijk nieuwe therapieën in het leven.

Vlammen
Maeves’s winnende plaat toont zo’n organoïde, die in dit geval bestaat uit gezonde muizen-dunnedarmcellen en darmkankercellen (groen). De kernen van alle cellen zijn blauwgekleurd en de rode ‘vlammen’ laten zien waar het gen Ly6a actief is. Waarom dat gen? Als er in een dunne darm schade is, zorgt dit gen er normaalgesproken voor dat de darm zich kan herstellen. Maar op de lange termijn is dit slecht voor gezonde darmcellen, omdat ze dan niet meer goed kunnen functioneren. Dat levert voordeel op voor de kankercellen. In organoïden met kankercellen blijkt dit Ly6a-gen veel actiever dan in mini-darmpjes met alleen gezonde cellen.

Uitleggen aan vrienden
“Ik vind het gaaf dat we zoveel processen kunnen nabootsen in het lab en daardoor de werking van biologische mechanismen kunnen ontrafelen”, zegt de 26-jarige, bijna-afgestudeerde Amsterdamse.  “Ik heb ontzettend veel geleerd over muismodellen en organoïden in het NKI. Het mooie van werken met organoïden is dat je het redelijk makkelijk kunt uitleggen aan je vrienden, en de microscopische foto’s kun je mooi laten zien.”

Zien we Maeve na haar stage nog terug in het NKI? “Wie weet. Ik wil wel promotieonderzoek doen, maar misschien nog niet direct na mijn afstuderen. Het NKI is in ieder geval een goede plek om te werken.”

De gedeelde tweede plek in de fotowedstrijd van dit jaar gaat naar maar liefst twee afbeeldingen van Emilia Pulver van de onderzoeksgroep van Jos Jonkers. De derde plaats is voor Iris Seignette van de groep van Gerrit Meijer.

Meer weten?

• Lees meer over het onderzoek van de de winnaar van de vorige NKI fotowedstrijd.
• Meer weten over de onderzoeksgroep van Jacco van Rheenen?
• Meer informatie over onze Bioimaging faciliteit, die deze wedstrijd organiseert