Joris van de Haar wint Antoni van Leeuwenhoek prijs 2021

Gigantisch en ontelbaar
Met computeralgoritmen spitte Joris de afgelopen jaren eindeloos in grote verzamelingen DNA-gegevens van kankerpatiënten. Dat kan bij vlagen best ontmoedigend zijn, vertelt hij: “Er zijn miljarden lettertjes in het DNA, dus dat is gigantisch. En welke zijn nou precies afwijkend én belangrijk voor de groei van de tumor? De variaties en combinaties van veranderingen zijn ontelbaar. Natuurlijk denk je dan soms ook: ‘dit gaat niets worden’.”

Imitatievlieg
Gelukkig is hij niet voor één gat te vangen: “Ik wil complexe problemen doorgronden en kan mezelf daarin helemaal verliezen. Met plezier.” En hij blijft vasthoudend tot hij beetheeft, net als bij het uitvoeren van zijn hobby: vliegvissen. “Ik vind het fascinerend hoe de natuur in elkaar steekt. Aan de rivieroever kan ik eindeloos staan kijken om erachter te komen wat een forel doet en waarom. Je moet precies weten welke insecten hij op die dag eet, zodat je precies die ene imitatievlieg met de stroom kunt laten meedrijven om die vis aan de haak te slaan. Het geeft me een gevoel van pure vrijheid als ik de biologie probeer te doorgronden, zowel aan de rivier als bij het doen van kankeronderzoek.”

Alle DNA-fouten vinden
Toen hij zich vastbeet in een grote database met DNA-gegevens van kankerpatiënten, kreeg hij een grote vis aan de haak. Joris liet zien dat het eenmalige doormeten van het volledige tumor-DNA vrijwel altijd voldoende is om alle DNA-fouten te vinden die relevant zijn voor een behandeling. Omdat het DNA van tumorcellen zo snel verandert, was het onduidelijk of je zo’n test vaker moet herhalen gedurende de behandeling. Zijn bevindingen zorgen er hopelijk voor dat het haalbaar wordt om zo’n WGS-test voor een grotere groep patiënten beschikbaar te stellen.

Wild idee
Daarnaast werkte Joris aan een breed scala aan andere onderwerpen, variërend van fundamenteel tot klinisch onderzoek. “Mijn projecten zijn stuk voor stuk teamwork en laten de kracht van het Antoni van Leeuwenhoek zien, omdat we voor ieder wild idee wel een top-expert in huis hebben om het samen verder uit te bouwen en het tot een succes te maken.”

Nieuwe geneeskunde
Opgeleid als bioloog én arts, koos Joris er heel bewust voor om zich te verdiepen in bio-informatica.

Joris is momenteel in opleiding tot internist in het Meander Medisch Centrum, en doet daarnaast onderzoek in het Antoni van Leeuwenhoek in de groepen van zijn promotors Emile Voest en Lodewyk Wessels.

Over de Antoni van Leeuwenhoek prijs
Het Nederlands Kanker Instituut, het onderzoeksinstituut van het Antoni van Leeuwenhoek, reikt de Antoni van Leeuwenhoek prijs jaarlijks uit aan zijn meest talentvolle jonge wetenschapper. De prijs bedraagt 6000 euro, te besteden aan nieuw onderzoek. De prijs, die in 1988 voor het eerst werd uitgereikt, wordt deels gefinancierd door NKI-alumnus prof. dr. Roel Nusse van Stanford University. Het Antoni van Leeuwenhoek is hem hiervoor bijzonder erkentelijk.

Dit onderzoek wordt financieel mede mogelijk gemaakt door KWF Kankerbestrijding en Oncode Institute.

Meer weten?

• Uitgebreide DNA-test van een tumor meestal maar één keer nodig
• Promotie Joris van de Haar - Gigantisch waardevol: het hele genoom van een kankerpatiënt in kaart brengen
• Joris van de Haar op BNR radio over DNA-onderzoek