‘Het moeilijkst om te zien bij mijn patiënten is dat ze met de behandeling van hun ziekte een enorme hypotheek op hun toekomst nemen, terwijl het heel onzeker is of deze mensen over twee jaar nog leven.’ Lotje Zuur bedoelt daarmee: in ruil voor een kans van twintig tot vijftig procent dat ze over twee jaar nog leven, offeren haar patiënten hun strottenhoofd, een belangrijk deel van de tong of kaak, een oog of een oor, of een ander deel van hun gezicht op. ‘Dat heeft enorme gevolgen. Mensen raken soms in een sociaal isolement, of ze kunnen bijvoorbeeld niet meer goed spreken of eten. En dat voor een relatief kleine overlevingskans.’
Enkele honderden mensen per jaar
Zuur is hoofd- en hals-chirurg in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam en sinds een jaar bijzonder hoogleraar op de afdeling Keel- Neus- Oorheelkunde en Hoofd-Hals Chirurgie van het Leids Universitair Medisch Centrum. Een van de meest voorkomende vormen van kanker in het hoofd- en halsgebied is het plaveiselcelcarcinoom van de mond- en keelholte − vaak ontstaan door roken en alcoholgebruik of het humaan papillomavirus. Die vorm treft in Nederland enkele honderden mensen per jaar. Ook komen er minstens zoveel plaveiselcarcinomen op de hoofd-hals-huid voor bij ouderen, als gevolg van uv-straling.
Immuuntherapie vóór de operatie: je weet niet wat je ziet
Zuur en haar collega’s onderzoeken sinds 2016 wat er gebeurt als je in de wachttijd vóór een uitgebreide operatie en bestraling twee bepaalde kuren immuuntherapie geeft, de zogeheten neoadjuvante immuuntherapie. Het lijkt erop dat bij een groot deel van de patiënten de kanker op het moment van opereren al bijna of helemaal verdwenen is door de immuuntherapie. ‘Je weet niet wat je ziet als oncologisch chirurg’, zegt Zuur. ‘De tumor is soms helemaal verdwenen op het moment van opereren, door twee slechts twee kuren immuuntherapie in slechts vier weken tijd!’
Patiënten weigerden hun operatie
Enkele patiënten in het onderzoek weigerden zelfs de ingrijpende chirurgie en bestraling, toen zij merkten dat door de immuuntherapie de kanker helemaal verdween. Zo ook meneer B. van 91 jaar. ‘Bij hem zouden zijn wang, bovenkaak en oog worden weggehaald, maar hij weigerde vriendelijk doch beslist de operatie en de bestraling daarna. Twee jaar later is hij nog kankervrij.’
Geld is het probleem
Deze veelbelovende bevinding leidt wat Zuur betreft tot een cruciale nieuwe onderzoeksvraag voor deze patiënten. Als bij deze patiënten door kortdurend immuuntherapie de tumor geheel verdwijnt, moet een verminkende operatie en bestraling dan misschien niet meer de standaard zijn? Zuur graag klinisch gaan onderzoeken of de korte immuuntherapie tot genezing kan leiden. ‘Vreemd genoeg past dit type onderzoek niet zo eenvoudig binnen de kaders van de gebruikelijke fondsen. Vooral omdat we binnen zo’n onderzoek ook de zorgkosten moeten dekken. We hebben nog enkele tonnen nodig en we gaan ongelooflijk ons best doen die bij elkaar te krijgen’, zegt Zuur.
Lotje Zuur houdt haar oratie Onder het mes of achter de hand? op maandag 19 september.
Dit bericht verscheen eerder op universiteitleiden.nl
en
English
