Doorbraak in behandeling blaaskanker

Traditioneel is cisplatin-chemotherapie de standaardbehandeling voor blaaskankerpatiënten die dit medicijn kunnen verdragen. Echter was het resultaat beperkt en blijvende resultaten waren zeldzaam. Om dit te verbeteren hebben in de afgelopen jaren twee fase-3 klinische studies zich gericht op nieuwe vormen van behandelen. Zij onderzochten de effecten van het combineren van immuuntherapie met chemotherapie of met een nieuw medicijn, enfortumab vedotin. Met succes; beide studies tonen een belangrijke toename in zowel de algehele overleving als de tijd dat tumoren onder controle blijven.

Medisch oncoloog Michiel van der Heijden van het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) vertelt: "deze resultaten markeren een mijlpaal in het onderzoek naar blaaskanker en bieden het eerste bewijs van immuuntherapie-bevattende combinatie behandelingen met een overlevingsvoordeel. Het is een bijzondere gelegenheid voor ons vakgebied; deze bevindingen openen nieuwe mogelijkheden voor de behandeling van blaaskanker. Het getuigt van de gezamenlijke inspanningen van onderzoekers en, nog belangrijker, de veerkracht van de patiënten die aan dit onderzoek hebben deelgenomen."

Combinatie van therapieën

De CheckMate 901-studie onderzocht een nieuwe combinatie van de medicijnen nivolumab en gemcitabine-cisplatine en vergeleek dit met de behandeling met alleen chemotherapie. De kans op overlijden nam met 22% af als patiënten werden behandeld met beide medicijnen in vergelijking met patiënten die alleen chemotherapie ontvingen. De resultaten tonen ook aan dat de combinatie van nivolumab en chemotherapie leidt tot een aanzienlijke verbetering in de tijd dat de tumor onder controle blijft en niet groeit, vergeleken met alleen chemotherapie.

Gelijktijdig met de presentatie op ESMO worden de resultaten van dit onderzoek gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijk tijdschrift New England Journal of Medicine.

Tijdens dezelfde ESMO presentatiesessie op het hoogste podium worden de resultaten van een andere fase-3 in dezelfde behandelingslijn gepresenteerd: een nieuwe combinatie van immuuntherapie met een zogenaamd antibody-drug conjugate: enfortumab vedotin + pembrolizumab. Dit type medicijn richt zich in tegenstelling tot chemotherapie alleen op de tumorcellen en spaart dus de gezonde cellen. Ook deze studie vertoonde belangrijke en betekenisvolle verbeteringen in de algehele overleving en de tijd dat de tumor niet groeit. Deze resultaten worden op een later moment in een wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd.

Beide behandelingen moeten nog worden geregistreerd en goedgekeurd in Nederland voor vergoeding door de zorgverzekering. Daarom zullen ze nog niet direct beschikbaar zijn. In de VS is Enfortumab Vedotin + pembrolizumab al wel beschikbaar voor een deel van de blaaskankerpatiënten, gebaseerd op een fase-2 studie.

Uniek

Michiel van der Heijden is betrokken bij beide studies, wat het voor het AVL tot een bijzondere gelegenheid maakt om een leidende rol te hebben in twee grote, praktijk veranderende studies. "Het is heel bijzonder om een presidentiële lezing te geven tijdens de ESMO. Ik heb deze eer nog niet eerder gehad en het zal waarschijnlijk niet snel weer gebeuren. Vorig jaar was ook al heel bijzonder, omdat toen twee AVL-onderzoekers (Myriam Chalabi en John Haanen) ook presenteerden tijdens de presidentiële sessie. Weinig onderzoekers hebben deze eer gehad, waardoor dit opnieuw een uniek moment is voor het AVL."