Lastige borstkankers in het vizier

Op een groot borstkankercongres liet oncoloog Marleen Kok laatst het schilderij The Unseen zien. Waarom? Het soort borstkanker waar haar team net een studie naar heeft afgerond is helaas ook vrij onzichtbaar. Deze lobulaire borstkanker is slecht te zien op scans en klinische studies speciaal voor deze patiënten waren er niet. Tot nu dus. Marleen Kok en haar collega’s hebben hun GELATO-studie afgerond en publiceren de resultaten in het toonaangevende blad Nature Cancer.

Behoefte aan onderzoek

Dat er veel behoefte was aan zo’n studie, bleek al bij de start: patiënten en artsen vanuit het hele land klopten aan bij de onderzoekers. Jaarlijks krijgen 15.000 mensen in Nederland borstkanker, van wie 1 op de 7 de lobulaire vorm heeft. Dat kan de dokter zien in een weefselplakje onder de microscoop (zie afbeelding).

Lobulaire borstkanker (rechts) ziet er onder de microscoop heel anders uit dan andere kankers.

“Maar voor het kiezen van de behandeling houden de artsen vooral rekening met bepaalde moleculen die op de kankercellen zitten”, zegt Kok. “Zoals hormoonreceptoren en HER2-moleculen. En dat terwijl de lobulaire vorm ook heel bepalend kan zijn voor het gedrag van de ziekte en de succeskans van behandelingen.”

Over dit onderzoek

Vooronderzoek in het laboratorium van het Nederlands Kanker Instituut, het onderzoeksinstituut van het Antoni van Leeuwenhoek, laat zien dat deze patiënten mogelijk baat kunnen hebben bij immuuntherapie samen met chemotherapie. Dat is dan ook wat de 23 vrouwen in de GELATO-studie kregen. De chemotherapie zou het afweersysteem moeten stimuleren, waardoor de immuuntherapie haar werk kan doen.

Ongezien en onderschat

Sommige patiënten leken inderdaad baat te hebben bij de behandeling. Bij 6 van de 24 deelnemers zag de arts de tumor kleiner worden of stabiel blijven tot minstens een half jaar na behandeling.

Al moeten de onderzoekers voor een effectieve behandeling voor de meeste patiënten dus nog verder zoeken, deze studie is wel degelijk goed nieuws, aldus Kok: “Patiënten met deze kankersoort voelen zich ongezien. Artsen kunnen de tumor vaak pas laat ontdekken, en de omvang van de tumor wordt ook vaak onderschat. Ik vind het heel goed nieuws dat het gelukt is om voor deze patiënten een studie uit te voeren. In navolging van ons initiatief lopen er in Europa nu meerdere studies specifiek voor patiënten met lobulaire borstkanker.”

Rising Innovator grant

Kok spit ondertussen onverminderd verder in het vraagstuk hoe borstkanker reageert op immuuntherapie, dat in sommige andere patiënten al zo goed werkt. Recent kreeg ze een Rising Innovator Research Grant van de AACR, mede mogelijk gemaakt door het Victoria's Secret Global Fund for Women's Cancers. Daarmee gaat ze onderzoeken welke afweercellen een cruciale rol spelen tijdens immuuntherapie. En ze wil nieuwe vormen van immuuntherapie ontwikkelen voor patiënten die nu (nog) niet reageren. Ze kijkt daarbij speciaal naar triple negatieve borstkanker, een moeilijk te behandelen vorm van borstkanker.

Meer weten?

• De research briefing die de redactie van het wetenschappelijke tijdschrift maakte n.a.v. het onderzoek

• Het wetenschappelijke artikel zelf

• De onderzoeksgroep van Marleen Kok