Nieuwe techniek spoort T-cellen op die tumor van patiënt herkennen

Op dit moment worden bij immuuntherapieën al de eigen afweercellen (T-cellen) van een patiënt gebruikt om tumoren te bestrijden, zoals bij de behandeling met zogenoemde immuuntherapie met checkpointremmers of de TIL therapie.

Maar deze behandelingen slaan niet altijd aan, mede omdat niet alle T-cellen in staat zijn om kanker te bestrijden. ‘Het is lastig om de goede T-cellen naar de juiste moleculen op een tumor moeten sturen’, vertelt Wouter Scheper. De nieuwe technologie kan daar verandering in brengen. Met de techniek brengen onderzoekers eerst alle mutaties van het DNA in een tumor van een specifieke patiënt in kaart. Vervolgens presenteren ze deze zogenoemde neo-antigenen met behulp van bepaalde cellen in een kweekfles in het laboratorium aan T-cellen van deze persoon.

De T-cellen die een of meerdere van de mutaties uit de tumor herkennen, gaan dan meteen aan het werk. Ze beginnen de neoantigen-presenterende cellen uit de tumor te doden. De onderzoekers ontwikkelden een methode om op grote schaal te analyseren welke van de vaak vele mutaties in een tumor daadwerkelijk herkend kunnen worden door T-cellen. ‘Deze neo-antigenen vormen de speld in de hooiberg waar je naar zoekt als je iemand gerichter wil behandelen met immuuntherapie. En met deze technologie kunnen we ze vinden.’, vertelt Scheper.

De techniek kan leiden tot verschillende nieuwe behandelingen. ‘In theorie zou je met deze technologie in de toekomst een vaccin kunnen ontwikkelen dat je lichaam instrueert om precies die T-cellen te stimuleren die jouw tumor kunnen herkennen en bestrijden’, aldus Scheper. ‘Zo’n vaccin zou je dus niet uit voorzorg nemen, maar pas als je ziek bent.’ Maar de nieuwe vondst kan mogelijk ook leiden tot een persoonlijke celtherapie tegen kanker. Zo kunnen de geïdentificeerde neo-antigenen gebruikt worden om heel gericht de neoantigen-herkennende T-cellen te isoleren uit de totale populatie T-cellen van een patiënt.

De geïsoleerde T-cellen kunnen mogelijk in het lab worden opgekweekt tot een leger van gespecialiseerde afweercellen. Die cellen kunnen dan weer worden toegediend aan de patiënt voor een gepersonaliseerde vorm van immuuntherapie. ‘Dit is een vorm van immuuntherapie die we op dit moment aan het opzetten zijn in het NKI’, aldus Scheper.