Subsidie voor baarmoederhalskankerscreening bij vrouwen met migratieachtergrond

Een consortium waar gynaecologen Nienke van Trommel en Marcus Rijken aan deelnemen heeft € 1,1 miljoen van KWF en NWO ontvangen om op een innovatieve manier deelname aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker te vergroten bij vrouwen met een migratie-achtergrond.

 
Gynaecologen Marcus Rijken en Nienke van Trommel

Bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker kan tot 92% van de sterfgevallen voorkomen, maar de deelname in Nederland is slechts (50-60%), vooral onder Nederlandse vrouwen met een migrantenachtergrond is dit percentage laag (30-40%). Hierdoor is de sterfte door baarmoederhalskanker in deze groep vrouwen 1.8 keer hoger. Thuis-zelftests zijn, naast het uitstrijkje bij de huisarts,  \enkele jaren geleden aan het nationale screeningsprogramma toegevoegd om de deelname te vergroten. Maar juist de groep deze groep vrouwen maakt weinig gebruik van de thuistest door een gebrek aan vertrouwen en lage verwachtingen inzake zelfeffectiviteit.

Drempels voor deelname verlagen

Het "4 Women With Women"-project (4WWW) wil de efficiëntie en doeltreffendheid van de huidige screeningbenaderingen verhogen door de participatiebarrières te verlagen met behulp van innovatieve technologieën en zo de ongelijkheden te verminderen. "Nieuw aan dit onderzoek is dat we niet voor vrouwen maar met vrouwen een nieuwe manier van screening willen ontwikkelen. Technisch kunnen we natuurlijk al baarmoederhalskanker opsporen in uitstrijkjes die de huisarts of vrouwen zelf afnemen, maar ook in urine.” zegt van Trommel. "We beginnen met een bottom-up benadering. Vrouwen met een migrantenachtergrond uit de algemene bevolking zullen samenwerken met clinici, communicatie- en gedragswetenschappers van het Antoni van Leeuwenhoek, de Vrije Universiteit, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Universiteit Twente om de participatiebarrières verder te begrijpen", aldus prof. Renske Steenbergen onderzoeker van Cancer Center Amsterdam, zij geeft leiding aan het consortium.

Ondertussen ontwikkelen onderzoekers van Cancer Center Amsterdam en NKI samen met bedrijfspartners Novosanis en Self-screen urine-gebaseerde baarmoederhals(pre)kankerdetectietests, en ontwikkelen Universiteit Twente en bedrijven Demcon en Micronit een zeer innovatieve lab-on-a-chip voor vroege opsporing van baarmoederhalskanker. Het onderzoek zal uitmonden in een acceptatie- en kosteneffectiviteitsstudie van de ontwikkelde screeningsaanpak.

De kracht van co-creatie

Het consortium en de studie zijn gebaseerd op co-creatie, een vorm van collaboratieve innovatie waarbij alle belanghebbenden actief bij het ontwerpproces worden betrokken. "Door deze tegelijkertijd technologisch geavanceerde en sociaal mondige aanpak willen we een nieuwe screeningstrategie ontwikkelen die de deelname aan screening met minstens 25% verhoogt - wat resulteert in een aanzienlijk vroegere opsporing van baarmoederhalskanker en een betere uitkomst voor de patiënten", aldus prof. Steenbergen.  

De maatschappelijke, gezondheids- en technologische vooruitgang van 4WW zal naar verwachting de ontwikkelingen op het gebied van gezondheidstechnologie verder stimuleren en bijdragen tot een gezondere samenleving en economie.