Europese ERC-beurs voor ambitieus project DNA-lezen

Zijn plan is ongekend ambitieus, benadrukten de beoordelaars van zijn aanvraag bij de Europese financier. Rik Lindeboom en zijn collega’s van het Nederlands Kanker Instituut gaan voor het hele genoom – al het DNA in de celkern – in kaart brengen waarom transcriptiefactoren die kanker kunnen veroorzaken aan het DNA binden.

“We kunnen inmiddels goed meten waar deze eiwitten aan het DNA binden, maar we weten niet exact waarom iedere binding plaatsvindt,” legt Rik uit. “Hierdoor snappen we niet precies wat de verstoringen in bindingspatronen die we in kanker vinden veroorzaakt.”

Mengpaneel

Waar, wanneer en hoe lang die bindingen plaatsvinden bepaalt welke eiwitten een cel kan maken, en daarmee hoe hij zich gedraagt – of misdraagt. Rik: “Dit is een mega-complex proces, waarbij veel variabelen tegelijkertijd bepalen of een transcriptiefactor aan een specifieke plek op het DNA bindt of niet. En dus of de cel het bijbehorende eiwit gaat maken.”

Zie het als het mengpaneel, waarbij een cel pas kan starten met het maken van een eiwit wanneer alle knoppen en schuifjes in de goede stand staan. Een knopje voor bindingsenergie van een transcriptiefactor, eentje voor de bewegelijkheid, eentje voor de concentratie, eentje voor de omgeving, en ga zo maar door. Elk van deze schuifjes heeft een unieke bijdrage aan het uiteindelijke bindingspatroon die het gedrag van een cel bepaalt.

Anderhalf jaar geleden, bij zijn aanstelling als groepsleider bij het Nederlands Kanker Instituut, het onderzoeksinstituut van het Antoni van Leeuwenhoek, benadrukte hij al: biologen moeten exacter gaan meten. “Biologie is voor mij: moleculen en cijfers. En als die cijfers of de logica niet kloppen of zelfs missen, dan wil ik dat onderzoeken en oplossen.”

ERC Starting Grant

De Europese financier European Research Council kent beurzen toe aan veelbelovende onderzoekers. De ERC Starting Grant, zoals Rik Lindeboom krijgt, is bedoeld voor getalenteerde onderzoekers met potentie om leiders in hun veld te worden.