Immuuntherapie zonder chemotherapie bij borstkanker blijkt goed te werken

Triple-negatieve borstkanker is een agressieve vorm van borstkanker die vaak snel groeit en ook sneller uitzaait dan andere vormen van borstkanker. Jaarlijks krijgen in Nederland ongeveer 2.000 tot 3.000 vrouwen deze diagnose. De standaardtherapie bestaat op dit moment uit vier soorten chemotherapie in combinatie met immuuntherapie. Het is echter nog niet duidelijk welke patiënten baat hebben bij deze gecombineerde behandeling en voor welke patiënten sprake is van overbehandeling. In dat laatste geval worden patiënten onnodig blootgesteld aan een teveel aan therapieën, wat kan leiden tot onnodige bijwerkingen.

Internist-oncoloog en onderzoeker Marleen Kok: “Uit eerder internationaal onderzoek wisten we al dat immuuntherapie toegevoegd aan de standaard chemotherapie de overleving van vroeg stadium triple-negatieve borstkanker verbetert. De BELLINI-studie biedt mogelijk een alternatief voor deze patiënten.” In de studie tonen de onderzoekers aan dat immuuntherapie met de medicijnen nivolumab en ipilimumab effectief kan zijn bij de behandeling van triple-negatieve borstkanker. Deze middelen versterken het immuunsysteem, wat kan helpen om overbehandeling en de bijwerkingen van chemotherapie te voorkomen. De resultaten van de studie zijn op 16 september gepresenteerd door promovendus en patholoog-in-opleiding Iris Nederlof op het European Society for Medical Oncology (ESMO) congres in Barcelona en gepubliceerd in Nature Medicine. 

Veel immuuncellen

In het eerste deel van de studie kregen patiënten vier weken voor de chemotherapie een behandeling met nivolumab of een combinatie van nivolumab en ipilimumab. Bij sommige patienten werd het immuunsysteem zichtbaar geactiveerd en bij anderen werd zelfs een verkleining van de tumor waargenomen. Dit effect was vooral zichtbaar bij patiënten met een hoog aantal immuuncellen, ook wel tumor-infiltrerende lymfocyten (TILs) genoemd. Deze groep lijkt goed op de immuuntherapie te reageren.

In het tweede deel van de studie kregen de patiënten met veel immuuncellen zes weken voor de chemotherapie de gecombineerde immuuntherapie. Na deze behandeling werd bij een derde van de patiënten geen enkele kankercel meer gevonden tijdens een operatie. Deze patiënten hebben na de immuuntherapie dan ook geen chemotherapie meer gehad.

Eerste keer

“Dat we nu zien dat een derde van deze patienten groep met enkel 6 weken immuuntherapie zonder chemotherapie al een complete respons heeft is mogelijk een eerste stap naar een meer gepersonaliseerde behandeling van triple negatieve borstkanker.”

Een andere veelbelovende bevinding is dat de behandeling leidde tot een aanzienlijke afname van circulerend tumor-DNA (ctDNA), een indicator voor de aanwezigheid van kankercellen in het lichaam. Bij meer dan twintig procent van de patiënten verdween het ctDNA volledig na de behandeling, wat suggereert dat de immunotherapie effectief was in het opruimen van kankercellen, zelfs zonder chemotherapie.

Deze studie laat zien dat kortdurende immuuntherapie zonder chemotherapie een veelbelovende optie kan zijn voor een selecte groep patiënten met triple-negatieve borstkanker, met name voor patiënten met een hoog aantal immuuncellen. Hoewel deze resultaten veelbelovend zijn, benadrukken de onderzoekers dat verder onderzoek nodig is naar de behandeling van triple-negatieve borstkanker met immuuntherapie. Grotere studies zijn nodig waarbij patiënten die immuuntherapie ontvangen voor een langere tijd worden gevolgd.

“In Frankrijk is inmiddels een gelijksoortige studie gestart met alleen immuuntherapie en in Amerika twee grote initiatieven om minder chemotherapie te geven als de immuuntherapie goed aanslaat. Dit is van groot belang want nu de behandeling beter wordt en we meer mensen genezen, is een behandeling op maat extra belangrijk omdat naast genezing ook kwaliteit van leven belangrijk is.”

Het in deze wetenschappelijke publicatie beschreven onderzoek is mogelijk gemaakt door de steun van de American Association for Cancer Research (AACR).