In the picture: Marcus Rijken, gynaecologisch oncoloog

22 jan. 2024 11:40

Het bureau van Marcus Rijken, gynaecologisch oncologisch chirurg in het Antoni van Leeuwenhoek, ligt vol dikke pakken geprinte papieren die losjes bij elkaar gehouden worden door een enkele verbogen paperclip of een wat onzeker ogende nietjes. Op sommige omslagen zie je kaartjes van Afrika en medische termen in het Engels die geheimtaal lijken voor de leek. “Ik ben net terug uit Suriname, en een paar weken daarvoor was ik in Malawi voor een project om een chirurg te helpen met zijn promotieonderzoek, het geven van onderwijs en in de kliniek. Dit is mijn administratie van die projecten en daarin”, zegt hij wijzend naar een metalen bak vol met tangen en scharen, “liggen medische instrumenten die we verzameld hebben in het AVL om te doneren aan mijn collega-chirurg in Suriname.”

Rijken Marcus 20240105 02
Tot nu toe zijn we heel erg bezig geweest met ‘equality’, maar eigenlijk zouden we moeten naar ‘equity’; gelijke toegang voor iedereen, ongeacht achtergrond of omstandigheden.
Marcus Rijken Gynaecologisch Oncoloog

Equity en Equality

Aan alles is te merken dat Marcus een bevlogen arts is, die toegang tot zorg het allerbelangrijkste vindt. “En dan toegang tot zorg voor iedereen. Tot nu toe zijn we heel erg bezig geweest met ‘equality’, dat wil zeggen: dezelfde behandeling van iedereen. Maar eigenlijk zouden we moeten naar ‘equity’; gelijke toegang voor iedereen, ongeacht achtergrond of omstandigheden. Feit is dat onze maatschappij steeds internationaler wordt door bijvoorbeeld vluchtelingen die een andere cultuur meedragen en een andere taal spreken. En we hebben veel culturen in ons land. Dat vraagt ook aanpassing voor ons als dokter. Daarbovenop komt de zorg steeds meer onder druk te staan door het toenemend aantal kankerpatiënten en het tekort aan personeel. Maar we moeten dat wel doen.

Laaghangend fruit

Eigenlijk begint het al bij het beeld dat bijvoorbeeld verwijzers of huisartsen van het AVL hebben, want als die onbewust het idee hebben dat ons ziekenhuis eigenlijk alleen is voor hoogopgeleide witte mensen, gaat het mis. Ik was in Amsterdam in Zuid-Oost, de Bijlmer, en daar spraken vrouwen over het taboe van het uitstrijkje, het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Dat werd door sommige mensen gezien als bewijs voor vreemdgaan. Waarom zou je anders zo’n test laten doen? Als je dan uitlegt dat iedereen HPV kan krijgen, en dat partners mee mogen naar een polibezoek, zie je dat vrouwen wel willen meedoen. Open gesprekken voeren over zulke barrières helpt zoveel; dat is eigenlijk laaghangend fruit.

Ik merk dat mijn collega’s in het AVL hiervoor open staan en graag mee willen helpen, ook al heeft iedereen volle agenda’s. We gaan met een breed team van enthousiastelingen vanuit allerlei disciplines in het AVL projecten doen over toegang tot goede zorg; waaronder het opzetten van een E-learning voor zorgmedewerkers over cultuur sensitieve zorg.

Maar het gaat ook over praktische dingen, zoals deze bak met ongebruikte instrumenten. Het OK-team was zo enthousiast dat deze spullen nu wel gebruikt gaan worden in Suriname. Daar krijg ik energie van. Ik heb zes jaar in een vluchtelingenkamp gewerkt op de grens van Myanmar en daar was de introductie van een echoapparaat op de verloskunde afdeling al een enorme verbetering. Kleine dingen kunnen soms het verschil maken.

Afrika

Tegelijkertijd merk je dat het overal beter gaat, mensen leven langer, er is meer welvaart op plaatsen waar die vroeger niet was. Maar deze welvaart heeft ook een schaduwzijde, want bijvoorbeeld meer (ongezond) eten brengt overgewicht met zich mee en allerlei andere welvaartsziektes. Ook in Afrika stijgt het aantal kankerpatiënten. Ik kan met trots zeggen dat we met onze summerschool ‘Global Surgical Oncology’ de helft van alle gynaecologie arts-assistenten uit het land hebben opgeleid op het gebied van oncologie. Tegelijkertijd is dit een druppel op een gloeiende plaat, twintig arts-assistenten in een land met twintig miljoen mensen, is natuurlijk nog veel te weinig. Chirurgen werden tot nu toe opgeleid om patiënten met trauma’s te opereren, of het doen van keizersnedes, maar nog niet om oncologische ingrepen te doen. Ook preventie of wetenschappelijk onderzoek doen, is nog lang niet overal standaard beleid. Precies daarvoor ga ik graag naar Malawi of Suriname om dat te ondersteunen. En elke keer als ik terugga, merk ik dat het een beetje beter gaat. Bijvoorbeeld de Wertheim operatie, de standaardbehandeling bij baarmoederhalskanker, doet mijn collega in Malawi veel vaker dan dat wij dat doen in het AVL. Ik kan technisch echt veel van hem leren!” sluit Marcus lachend af.

Deze website maakt gebruik van cookies

Op onze website plaatsen we cookies om het gebruikersgemak van onze website te verbeteren. Deze cookies zijn essentieel voor een goede werking van onze website.

Functioneel
[2]
  • Microsoft Clarity
    Door plaatsing van deze cookies krijgen wij als organisatie geanonimiseerd informatie over het gebruik van website en waar de websitebezoekers vandaan komen.
  • Virtuele tours
    Door plaatsing van deze cookie gaan we misbruik van deze content tegen.

Voorkeuren aanpassen