Nieuw online traject helpt mensen met werken na kanker: Tool biedt grip op cognitieve klachten die terugkeer op werkvloer hinderen

Concentratie vervliegt

Grofweg 1 op de 8 mensen die kanker overleven ervaren daarna problemen met informatie begrijpen, verwerken, of onthouden. Deze zogenoemde cognitieve problemen kunnen je in het dagelijks leven behoorlijk hinderen. Concentratie vervliegt, gesprekken gaan langs je heen, je vergeet meer dan werkbaar is. Zowel thuis als op het werk heb je je cognitie hard nodig om goed te functioneren, bijvoorbeeld om problemen op te lossen en beslissingen te maken.

“We merken dat mensen met cognitieve klachten vaak wel terugkeren op het werk, maar vervolgens moeite hebben met het uitoefenen van de taken zoals ze dat gewend waren”, vertelt neuropsycholoog Sanne Schagen van het Nederlands Kanker Instituut, het onderzoeksinstituut van het Antoni van Leeuwenhoek. “Daarom hebben we nu een laagdrempelig, online programma gemaakt dat hen kan helpen. We weten dat veel mensen zitten te wachten op deze hulp, en het is ontzettend fijn dat het nu zover is.”

Online modules

Uiteraard onderzochten Sanne en haar collega’s grondig of dit hulpmiddel mensen ook echt vooruit helpt. Eerder dit jaar publiceerden ze de resultaten van dat onderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift JNCI Cancer Spectrum.

Aan de studie deden 279 mensen mee die na hun behandeltraject voor kanker cognitieve klachten hadden. Een derde van hen ging aan de slag met een basisprogramma, een derde kreeg een uitgebreid programma voorgeschoteld en een derde kwam op een wachtlijst. In beide programma’s doorlopen deelnemers online een aantal modules over bijvoorbeeld cognitieve klachten na een kankerdiagnose en -behandeling, vermoeidheid, vertrouwen in je eigen brein, en communicatie over je klachten op de werkvloer. In de uitgebreide variant leerden deelnemers cognitieve strategieën toepassen, en werden ze online begeleid door een therapeut, in de basisvariant niet.

Goed werken en leven

Alle deelnemers van de studie gingen erop vooruit, maar vooral met het begeleide programma bereikten mensen hun vooraf gestelde doelen beter. “Samen met een therapeut stelde elke deelnemer zich drie persoonlijke, werk-gerelateerde doelen en daarbij heel concrete uitkomstscores”, vertelt promovenda Kete Klaver van het Nederlands Kanker Instituut. “Een doel zou bijvoorbeeld kunnen zijn om naast werk weer wekelijks andere activiteiten te ondernemen, zoals een keer sporten, een keer afspreken met vrienden en een keer koken. Met behulp van het online programma, waaronder modules als ‘Vermoeidheid in Balans’ en ‘Grip op Planning’, leren mensen effectief omgaan met hun energie en planning.”

‘Ik heb veel aan deze module gehad en maak hier ook gebruik van’, schrijft een deelnemer. ‘Ik lees het ook nog regelmatig door zodat het ook bij mij blijft hangen. Sommige strategieën gebruikte ik al maar door het te oefenen en door te lezen was het weer duidelijk voor mij.’ Iemand anders reageert: ‘Ik heb geleerd dat ik heel goed kan werken en leven, ondanks dat mijn geheugen niet helemaal optimaal werkt. Er zijn genoeg hulpmiddelen (strategieën) die ik kan gebruiken om daarmee om te gaan, zowel privé als op mijn werk.’

Online beschikbaar

Verrassend genoeg ging ook de controlegroep ietsje vooruit. Hoe dat kan? “Ook deze groep deed een intake, een neuropsychologisch onderzoek, en stelde zichzelf doelen”, verklaart Sanne. “Kennelijk helpt dat mensen al, ook zonder vervolg. Dit sluit ook aan bij onze ervaring in de klinische praktijk. Het geeft houvast als je snapt waar je sterke en zwakke kanten liggen wat betreft cognitie, en je de belangrijkste knelpunten expliciet maakt.”

Vanaf vandaag is het programma online beschikbaar. Mensen kunnen dit aanvragen via hun zorgverlener, zoals een ergotherapeut of een revalidatiearts. “We werken er hard aan om ervoor te zorgen dat mensen ook zonder tussenkomst van een hulpverlener toegang kunnen krijgen tot de zelfhulpvariant van het programma”, zegt Sanne.

Samenwerken

De onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek baseerden hun online programma op een bestaand programma dat het UMCU en Maastricht UMC maakten voor mensen met hersenletsel (niet online). “Toen we contact zochten met hen, bleek dat zij ook op zoek waren naar een manier om een online variant te maken. Samen met hen, GGZ inGeest en GGZ NHN hebben we 3 varianten gemaakt: voor mensen na kanker, met hersenletsel, of met psychiatrische problemen.” Dit onderzoek is financieel mogelijk gemaakt door KWF Kankerbestrijding.