Algemene informatie over eierstokkanker

In eierstokken kunnen tumoren ontstaan. Het merendeel van deze tumoren is goedaardig. Een klein deel van de tumoren is kwaadaardig en wordt eierstokkanker genoemd. We spreken van eierstokkanker als er een kwaadaardige tumor is ontstaan in één of beide eierstokken of in de eileider. Kwaadaardige tumoren van het buikvlies worden ook tot eierstokkanker gerekend. Een ander woord voor eierstokkanker is ovariumcarcinoom.

In een vroeg stadium beperkt eierstokkanker zich tot één of beide eierstokken. Als de kanker zich buiten de eierstokken gaat uitbreiden, gebeurt dit vooral in de buikholte. Organen waar eierstokkanker gevonden kan worden zijn de baarmoeder, het inwendige vetschort en de darm. De buikholte en de buikorganen zijn bekleed met het buikvlies (peritoneum). Ook hierop kunnen zich kleine uitzaaiingen ontwikkelen. Daarnaast kunnen er door verspreiding via het lymfestelsel uitzaaiingen in de lymfeklieren ontstaan. Uitzaaiingen via het bloed komen, bij eierstokkanker minder vaak voor.

Eierstokkanker kan gepaard gaan met een abnormale hoeveelheid vocht in de buikholte (ascites). Dit wordt veroorzaakt door een verhoogde aanmaak van vocht. Door ascites kan de buik dikker worden en een opgeblazen gevoel ontstaan.

Klachten

Vrouwen hebben in het begin van de ziekte meestal geen klachten. Om die reden wordt eierstokkanker vaak in een laat stadium ontdekt. Er kunnen klachten zijn van een vol gevoel, buikpijn en moeizame ontlasting.

Op deze website vatten we epitheliale eierstokkanker, eileiderkanker en buikvlieskanker samen onder de naam “eierstokkanker”.

Een vrouw bij wie in de familie geen eierstokkanker voorkomt, heeft een lage kans op het ontwikkelen van eierstokkanker. Van 100 vrouwen bij wie geen eierstokkanker in de familie voorkomt, krijgt 1 vrouw eierstokkanker.

In Nederland wordt eierstokkanker bij ongeveer 1300 vrouwen per jaar vastgesteld.

Dé oorzaak van eierstokkanker is niet bekend. Wel lijkt er een aantal factoren te zijn die de kans op het krijgen van eierstokkanker kunnen beïnvloeden. Er zijn aanwijzingen dat een groot aantal zwangerschappen en het gebruik van de orale anticonceptiepil het risico op eierstokkanker verminderen. Waarschijnlijk hangt de kans op eierstokkanker samen met het aantal eisprongen (ovulaties) dat een vrouw in haar leven heeft gehad: hoe minder eisprongen, hoe kleiner de kans op eierstokkanker.

Risicofactoren die kans op eierstokkanker vergroten:

Eerste menstruatie op jonge leeftijd
Geen zwangerschappen
Overgang (menopauze) op latere leeftijd
Toename van de leeftijd
Meerdere familieleden met eierstokkanker

Bij 10-15% van de vrouwen met eierstokkanker speelt erfelijkheid een rol. Meer informatie over erfelijkheid.

Stadiumindeling

De specialist stelt het stadium van de ziekte vast door onderzoek te doen naar:

De plaats van de tumor.
De mate van doorgroei in het omringende weefsel.
De aanwezigheid van uitzaaiingen in de buik en/of lymfeklieren en/of organen elders in het lichaam.

Deze stadiumindeling is belangrijk voor een inschatting van de prognose en het bepalen van de juiste behandeling. Bij eierstokkanker onderscheidt men vier stadia. Soms is een operatie nodig om vast te stellen in welk stadium de ziekte is (stadiëringsoperatie). De specialist betrekt ook de uitkomsten van andere onderzoeken (zoals CT-scan en longfoto) bij het vaststellen van het stadium.

De vier stadia van eierstokkanker

Stadium I – De tumor is beperkt tot één of beide eierstok(ken).
Stadium II – De tumor is doorgegroeid in andere organen in het bekken.
Stadium III – Er zijn uitzaaiingen in de buikholte buiten het bekken.
Stadium IV – Er zijn uitzaaiingen van eierstokkanker buiten de buik (bijvoorbeeld in het vocht achter de longen, in de longen) of in de lever of milt.

De specialist spreekt bij doorgroei beperkt tot baarmoeder en/of eileiders over een ‘vroeg stadium’ en bij de andere stadia over een ‘gevorderd stadium’.

Doel van de behandeling

Wanneer een behandeling tot doel heeft genezing te bereiken, dan wordt dat een curatieve behandeling genoemd. Als de ziekte niet (meer) curatief kan worden behandeld, is vaak een palliatieve behandeling mogelijk. Zo’n behandeling is gericht op het remmen van de ziekte en/of vermindering of het voorkomen van klachten.

Behandelplan bij eierstokkanker

Tijdens het multidisciplinaire overleg, waarbij verschillende specialisten alle onderzoeksresultaten beoordelen, wordt een gezamenlijk behandelplan gemaakt. Het maken van het behandelplan gebeurt op basis van een aantal gegevens. Deze gegevens zijn onder andere het stadium waarin de ziekte zich bevindt, de vorm van eierstokkanker, de lichamelijke conditie en -in geval van een hoger stadium - de haalbaarheid om de ziekte met een operatie te verwijderen. Hiervoor worden landelijke richtlijnen gebruikt.

een stadiëringsoperatie, om het stadium vast te stellen als er geen zichtbare kanker buiten de eierstokken is (in geval van een vroeg stadium)
een debulkingoperatie, in een verder gevorderd stadium om zoveel mogelijk ziekte te verwijderen uit de buik
proeflaparotomie: wanneer de diagnose nog niet bekend is, worden afhankelijk van de uitslag van een sneltest alleen de eierstokken verwijderd of wordt een volledige stadieringsoperatie gedaan.

Gynaecologen geconcentreerd bezig met een operatie

Vroeg stadium

Blijkt na de onderzoeken en de stadiëringsoperatie dat het om een vroeg stadium gaat, dan kan de stadiering met verwijderen van de eierstokken, baarmoeder, inwendig vetschort en lymfklieren voldoende zijn. Soms is echter toch chemotherapie nodig vanwege het type kanker.

Gevorderd stadium

Eierstokkanker geeft vaak pas in een laat stadium klachten. De kans is daarom groot dat de patiënt eierstokkanker in stadium III of IV heeft. De therapie bestaat dan uit een operatie (debulking) in combinatie met chemotherapie.

Volgorde operatie en chemotherapie

Bij een debulkingoperatie probeert de gynaecoloog alle zichtbare tumor te verwijderen. U zult na de operatie chemotherapie krijgen. Daarmee kan de kans op terugkeer van de ziekte worden verminderd. Er kan ook besloten worden om te beginnen met chemotherapie. Dan wordt in principe na 3 kuren de operatie gedaan. Vervolgens worden weer 3 kuren chemotherapie gegeven. Dit wordt een intervaldebulking genoemd.

Algemene informatie over eierstokkanker

Wat is eierstokkanker?

Groeiwijze en uitzaaiingen (metastasen)

Klachten

Hoe vaak komt eierstokkanker voor?

Wat is de oorzaak van eierstokkanker?

Risicofactoren die kans op eierstokkanker vergroten:

In welk stadium is de ziekte?

Stadiumindeling

De vier stadia van eierstokkanker

Wat is de behandeling van eierstokkanker?

Chirurgie bij eierstokkanker

Chemotherapie bij gynaecologische kanker

Doel van de behandeling

Behandelplan bij eierstokkanker

De verschillende operaties

Vroeg stadium

Gevorderd stadium

Volgorde operatie en chemotherapie

Schema van een intervaldebulking

Wetenschappelijk onderzoek

Meer weten?

Deze website maakt gebruik van cookies

Microsoft Clarity

Virtuele tours