Vermoeidheid
Iedereen die kanker heeft, krijgt er vroeg of laat mee te maken: vermoeidheid. En dat kan uw kwaliteit van leven enorm beperken. Dat u moe bent voor, tijdens en kort na de behandeling is heel normaal. Want de ziekte en de behandeling vragen veel van uw lichaam en geest. Het duurt vaak nog enkele maanden na de behandeling voordat de vermoeidheid minder wordt. Het kost tijd en energie om te herstellen en weer conditie op te bouwen. Het kost ook energie om te verwerken wat u allemaal heeft meegemaakt tijdens uw ziek zijn. Als u verder opknapt, neemt de vermoeidheid meestal ook weer af.
Energie
Vermoeidheid is een gebrek aan energie. Als u vaak moe bent, lukt het niet goed meer de dingen te doen die u wilt of moet doen. Vaak gaan dagelijkse activiteiten zoals een boodschap doen, opruimen en koken moeizamer. Ook lopen en praten kunnen meer energie kosten en na een activiteit kan het zijn dat u meer of langer rust nodig heeft.
Als u moe bent werken uw hersenen ook minder goed, u kunt bijvoorbeeld moeite hebben met onthouden, uw aandacht erbij houden of het nemen van beslissingen. Heeft u last van uw concentratie of om dingen te onthouden? Kijk dan eens op deze pagina.
Hoe krijgt u meer energie?
Conditie opbouwen
Na de behandeling wilt u uw oude leven zo snel mogelijk weer oppakken. Het kan zijn dat u onvoldoende beseft dat het tijd kost om van kanker te herstellen. Als u teveel doet, dan vraagt u meer van uw lichaam dan u aankan. Zo gaat u steeds over uw grenzen heen. Er kan dan een patroon van pieken en dalen ontstaan: veel doen en daarna een paar dagen heel erg moe zijn.
Hoe bouwt u uw conditie weer op?
In het Centrum voor Kwaliteit van Leven werken we samen met een gespecialiseerd fysiotherapeut om uw conditie op te bouwen. Fysiotherapeut Anne legt uit waar u op moet letten als u weer wilt beginnen met uw conditie op te bouwen.
Tips
- Wissel rust en activiteit af, verdeel activiteiten over de dag.
- Doe één ding tegelijkertijd.
- Houdt een dagboek bij met activiteiten en hoe moe u bent. Zo kunt u patronen ontdekken en mogelijk uw activiteiten aanpassen.
- Vermoeidheid kan komen door onderbelasting en overbelasting.
- Indien onderbelasting: blijf in beweging zoveel u kunt. Het lijkt misschien tegenstrijdig om te gaan bewegen als u moe bent, maar we weten dat beweging kan helpen tegen vermoeidheid. Start met: 3x/dag matig intensief bewegen (wandelen/fietsen), neem daarna voldoende rust. Probeer op te bouwen naar 30min/dag. Tip: gebruik uw stappenteller op uw telefoon.
- Indien overbelasting: accepteer dat u niet alles in een keer kunt doen. Plan voldoende rust en ontspanningsmomenten in. Vindt eerst een minimaal niveau van activiteiten wat u kan volhouden. Bouw daarna rustig op (een activiteit erbij doen of de tijdsduur verlengen).
Tips van kanker.nl
- Leer de vermoeidheid en de beperkingen te accepteren op het moment dat u er last van hebt.
- Accepteer het verschil tussen wat u wilt en kunt.
- Onderzoek wat uw grenzen zijn en probeer daar niet overheen te gaan.
- Blijf trouw aan uzelf: doe wat goed voor u is, en niet in eerste instantie voor anderen. Durf 'nee' te zeggen tegen anderen. Dat is niet altijd makkelijk, maar soms wel nodig.
- U hoeft niet voortdurend verantwoording af te leggen aan uw omgeving. Het is vooral belangrijk dat uw naasten, zoals uw partner, gezin of goede vrienden weten dat u nog last hebt van vermoeidheid.
- Blijf in contact met anderen. En probeer ook over andere onderwerpen te praten dan uw vermoeidheid of ziekte.
Tip van Marianne Kool, psycholoog
Chronische vermoeidheid
Ongeveer 1 op de 3 mensen blijft lang na de behandeling erg moe. Houdt de vermoeidheid 6 maanden of langer na het afronden van de behandeling aan? En zijn er geen complicaties of andere medische redenen die de moeheid kunnen verklaren? Dan kan er sprake zijn van chronische vermoeidheid.
Spontaal herstel van chronische vermoeidheid komt nauwelijks voor. Een behandeling gericht op het aanpakken van chronische vermoeidheid is dan wenselijk.
Behandelingen
Misschien denkt u dat de moeheid nooit meer zal overgaan? Juist door dit soort gedachten en het bijbehorende gevoel kunt u extra moe worden. Er is iets aan te doen.
Afspraak maken in het Centrum voor Kwaliteit van Leven
Komt u er niet uit en wilt u begeleiding voor, tijdens of na de behandeling? Als u patiënt(e) bent in het AVL, dan kunt u dit kenbaar maken aan uw behandelend arts, de verpleegkundig specialist of de verpleegkundige. Zij kunnen u doorverwijzen naar de desbetreffende discipline of naar de ondersteuningsconsulent.
De ondersteuningsconsulent heeft veel kennis over de invloed die kanker kan hebben op uw dagelijks leven en dat van uw naasten. Zij gaan met u in gesprek en kunnen informatie en advies geven. Indien nodig zal de ondersteuningsconsulent u verwijzen naar een paramedisch en/of psychosociaal zorgverlener in het Centrum voor Kwaliteit van Leven of naar een zorgaanbieder bij u in de regio.
Bent u geen patiënt van het AVL? Dan raden wij aan om contact op te nemen met uw huisarts. Die kan een verwijzing schrijven naar een behandelaar gericht op het verminderen van de chronische vermoeidheid.
Voeding bij vermoeidheid
U kunt op deze pagina meer te weten komen over de juiste voeding bij vermoeidheid.